Thay đổi sinh kế vùng biên

Tại xã biên giới La Dêê (TP Đà Nẵng), dù có 1.520 người trong độ tuổi lao động, nhưng 88% làm trong lĩnh vực nông nghiệp, chủ yếu sản xuất, trồng trọt theo hộ gia đình. Tỷ lệ lao động công nghiệp, dịch vụ, thương mại chỉ chiếm 12%; trong đó làm việc tại công ty, xí nghiệp là 232 người, xuất khẩu lao động 48 người.

Nhằm thay đổi cơ cấu lao động, từ năm 2024 đến nay, địa phương mở 4 lớp đào tạo nghề, gồm: Xây dựng, chăn nuôi bò, đan lát và trồng lúa năng suất cao, thu hút 135 người tham gia. Tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt hơn 77%, trong đó gần 42% có chứng chỉ.

Ông Bnướch Hải, Phó Chủ tịch UBND xã La Dêê cho biết, địa phương tiếp tục đào tạo nghề bám sát nhu cầu thị trường, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền để người dân mạnh dạn tham gia học nghề, chuyển đổi sinh kế. Nguồn vốn từ các chương trình, dự án cũng được huy động để mở rộng sản xuất, tạo thêm việc làm.

Không dừng lại ở đó, xã còn mở rộng kết nối với các khu, cụm công nghiệp lân cận nhằm đảm bảo đầu ra bền vững. Các sàn giao dịch việc làm được tổ chức thường xuyên để người lao động tiếp cận trực tiếp doanh nghiệp.

Chương trình giai đoạn 2021 – 2025 gồm 10 dự án với 14 tiểu dự án, 36 nội dung, tổng vốn được phân bổ 290 tỷ đồng.

Trong đó, công tác phát triển giáo dục nghề nghiệp và giải quyết việc làm cho người lao động vùng dân tộc thiểu số và miền núi thuộc tiểu dự án 3, dự án 5 của Chương trình.

Mục tiêu đến năm 2025, tỷ lệ lao động trong độ tuổi được đào tạo nghề phù hợp với điều kiện vùng đồng bào dân tộc thiểu số đạt trên 50%.

Động lực chuyển dịch cơ cấu lao động

Ông Phương cho biết, công tác phát triển giáo dục nghề nghiệp và giải quyết việc làm được xem là mục tiêu trọng tâm, có ý nghĩa quyết định trong cải thiện đời sống đồng bào, tạo việc làm bền vững, góp phần giảm nghèo và đảm bảo an sinh xã hội. Giai đoạn 2021 – 2025, chương trình được bố trí gần 15 tỷ đồng, đến nay giải ngân 8,6 tỷ đồng, đạt 58,2% kế hoạch.

Kết quả bước đầu, các mô hình đào tạo nghề phù hợp với nhu cầu thực tế vùng đồng bào đã thu hút 3.164 lượt lao động tham gia, triển khai 89 mô hình đào tạo.

Ngoài ra, chương trình còn hỗ trợ 90 lượt người lao động được tư vấn, giới thiệu đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; 35 lượt cán bộ, tuyên truyền viên được nâng cao năng lực. Tính đến cuối năm 2024, tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt bình quân 51,4%, dự kiến cả giai đoạn đạt 52%.

Theo ông Phương, thông qua hỗ trợ đào tạo nghề, giải quyết việc làm đã tạo động lực tăng trưởng, chuyển dịch dần cơ cấu lao động nông thôn miền núi, nâng cao thu nhập, giúp người dân có việc làm ổn định ngay tại quê hương, góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

Nhiều mô hình sản xuất nông lâm nghiệp ứng dụng kỹ thuật đã hình thành, tạo thêm việc làm cho lao động nông thôn, thúc đẩy phát triển sản phẩm OCOP, giảm tỷ lệ hộ nghèo bình quân 9%/năm.

Ông Phương cho rằng, cùng với phát triển kinh tế và việc làm, các nội dung đầu tư cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế địa phương cũng góp phần đáng kể vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Các công trình giao thông nông thôn, cầu dân sinh, nhà văn hóa, trường học… được đầu tư hoàn thiện, góp phần cải thiện đời sống, thu hẹp khoảng cách vùng miền, hướng tới mục tiêu giảm nghèo bền vững.

Nhờ thu nhập được cải thiện, người dân có điều kiện tiếp cận tốt hơn các dịch vụ xã hội như y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch. Các chính sách phổ cập, hỗ trợ giáo dục, đào tạo nghề đã góp phần nâng cao bình đẳng giới, mở rộng cơ hội học tập cho trẻ em dân tộc thiểu số, đặc biệt là trẻ em gái.

Tuy nhiên, ông Phương cũng thẳng thắn nhìn nhận, vẫn còn những khó khăn như một số mô hình việc làm nhỏ lẻ, thiếu liên kết; thị trường tiêu thụ chưa ổn định; hạ tầng giao thông khó khăn khiến việc tổ chức đào tạo nghề và kết nối thị trường còn hạn chế. Trình độ tay nghề, kỹ năng của người lao động còn thấp, đội ngũ cán bộ triển khai chương trình chưa nhiều kinh nghiệm.

Để giải quyết việc làm và đảm bảo an sinh xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, ông Phương nhấn mạnh cần đẩy mạnh đào tạo nghề gắn với thị trường lao động, đặc biệt là các nghề phi nông nghiệp, du lịch cộng đồng, chế biến nông sản; tăng cường liên kết với doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở sản xuất kinh doanh để mở rộng cơ hội việc làm, nhất là cho lao động nữ.