Phát triển sản phẩm OCOP và du lịch nông thôn trên địa bàn các xã miền tây Nghệ An trong xây dựng Nông thôn mới

Nghị quyết số 39-NQ/TW ngày 18/7/2023 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã chỉ rõ: “Phát triển nhanh và bền vững vùng phía Tây Nghệ An trên cơ sở phát huy cao nhất các tiềm năng, lợi thế, nhất là lợi thế về kinh tế rừng, kinh tế dưới tán rừng, kinh tế cửa khẩu, tài nguyên lịch sử, văn hóa; tăng khả năng chống chịu trong phòng, chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu… chú trọng phát triển sản xuất lâm sản ngoài gỗ, nhất là các loại cây dược liệu. Đồng thời tập trung phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, công nghiệp chế biến nông, lâm sản, vật liệu xây dựng và du lịch sinh thái; phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp hàng hóa quy mô lớn gắn với công nghiệp chế biến; phát triển các loại hình du lịch sinh thái, mạo hiểm, cộng đồng; phát triển lâm nghiệp, kinh tế rừng, kinh tế dưới tán rừng, dược liệu, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao gắn với công nghiệp chế biến…”

Miền Tây Nghệ An là khu vực có tiềm năng lớn về quỹ đất, tài nguyên rừng, khoáng sản, đa dạng sinh thái, có nền văn hóa lâu đời của nhiều dân tộc anh em sinh sống đây; Vùng nguyên liệu rộng lớn, khí hậu đa dạng (cận nhiệt đới, núi cao, khí hậu mát lạnh) phù hợp cho cây công nghiệp, cây dược liệu và cây ăn quả đặc sản; cùng với nhiều điều kiện để phát triển và mở rộng sản xuất nông, lâm nghiệp, thủy sản gắn với công nghiệp chế biến và Du lịch.

Khung cảnh miền tây xứ Nghệ

Trên cơ sở lợi thế của khu vực, trong những năm qua cùng với nỗ lực của người dân và sự hỗ trợ của nhà nước việc Phát triển sản phẩm OCOP và du lịch nông thôn đã đạt nhiều kết quả khích lệ như với điều kiện tự nhiên, thuận lợi cho các loại nông sản đặc trưng, dược liệu phát triển với lợi thế đó các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ sản xuất đã cố gắng sản xuất, chế biến thành nhiều sản phẩm đặc trưng của vùng, nhờ đó đến nay trên địa bàn các xã Miền tây Nghệ An có 270 sản phẩm, trong đó 255 sản phẩm OCOP đạt hạng 3 sao và 15 sản phẩm đạt hạng 4 sao (34,8% so với cả tỉnh); Các chủ thể với những cách làm mới, hiệu quả, mạnh dạn đầu tư cơ sở hạ tầng, máy móc thiết bị hiện đại, phát triển vùng nguyên liệu, xây dựng các chuỗi liên kết sản xuất gắn với sơ chế, chế biến và tiêu thụ các sản phẩm nông nghiệp đặc trưng của vùng góp phần ổn định sinh kế, nâng cao thu nhập cho bà con nông dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi của tỉnh.

Sản phẩm OCOP các xã Miền tây xứ Nghệ

Về phát triển du lịch nông nghiệp gắn với lợi thế đặc trưng của địa bàn các xã Miền tây Nghệ An, nơi có nhiều cảnh đẹp thiên nhiên, các Vườn quốc gia với hệ sinh thái độc đáo kết hợp với văn hóa, ẩm thực truyền thống của nhiều dân tộc đã hình thành nhiều mô hình du lịch phát triển phù hợp như Du lịch công đồng, du lịch trải nghiệm, du lịch sinh thái, Du lịch canh nông; một số mô hình kinh doanh du lịch kết hợp với khai thác nông nghiệp đã thành công, mang lại giá trị gia tăng cho các sản phẩm nông nghiệp, tăng thu nhập cho người dân, đóng góp cho sự phát triển kinh tế, xã hội ở nhiều địa phương; đến nay đã có 9 điểm Du lịch cộng đồng trên địa bản các xã miển tây đạt chuẩn 03 sao OCOP như Điểm Dịch vụ du lịch cộng đồng Mường Lống, Điểm Du lịch Hòn Mát, Du lịch cộng đồng bản Huồi Cớ.

Điểm du lịch cộng đồng tại xã Mường Lống

Vai trò trong xây dựng Nông thôn mới

Việc Phát triển sản phẩm OCOP và Du lịch Nông nghiệp Bền vững tại các Xã Miền Tây Nghệ An đã khơi dậy được tiềm năng, thế mạnh của các địa phương về sản phẩm đặc sản, ngành nghề nông thôn gắn với lợi thế về điều kiện sản xuất, vùng nguyên liệu và văn hóa truyền thống để gia tăng giá trị sản phẩm OCOP. Đã góp phần bảo tồn, gìn giữ bản sắc và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, khai thác và phát huy các tiềm năng thế mạnh về tài nguyên Du lịch tự nhiên và các giá trị văn hóa của các địa phương miền tây. Đặc biệt, là phát huy vai trò phụ nữ và đồng bào dân tộc thiểu số. Qua đó, đã giúp người dân chủ động quan tâm về phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, thành lập các tổ nhóm liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm góp phần xây dựng Nông thôn mới.

Đến hết 30/6/2025, tổng số thôn, xóm, bản đạt chuẩn nông thôn mới theo bộ tiêu chí của tỉnh là 223 thôn, xóm, bản và có 29 xã miền núi đạt chuẩn nông thôn mới trên tổng số 127 xã đạt tỷ lệ 22,8%. Nhìn chung các thôn, bản đã chủ động vận động người dân sửa chữa và làm mới được nhiều nhà vệ sinh, xây dựng chuồng trại chăn nuôi hợp vệ sinh, hình thành mới được hơn 120 mô hình phát triển sản xuất,… Phong trào xây dựng nông thôn mới lan tỏa sâu rộng, nhận được sự hưởng ứng mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị và người dân. Đời sống vật chất, tinh thần của người dân nông thôn, đặc biệt tại vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn không ngừng được nâng cao.

Khó khăn, thách thức

Bên cạnh những kết quả nổi bật đã đạt được, quá trình phát triển Phát triển sản phẩm OCOP và Du lịch Nông nghiệp Bền vững tại các Xã Miền Tây Nghệ An vẫn còn bộc lộ một số khó khăn, hạn chế, như Mặc dù chính sách hỗ trợ nhiều nhưng nguồn lực đầu tư còn hạn chế, nên việc thực hiện đạt kết quả chưa cao.; Cơ sở hạ tầng, giao thông các xã miền tây còn hạn chế, thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến các doanh nghiệp, hợp tác xã chưa mạnh dạn đầu tư, hợp tác, liên kết sản xuất chuỗi giá trị và phát triển du lịch nông thôn;Trong những năm gần đây việc thu hút các doanh nghiệp lớn vào liên kết hợp tác sản xuất chuỗi giá trị và Phát triển du lịch vẫn còn hạn chế, chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của vùng; Nhiều cơ sở sản xuất vẫn thủ công, thiếu máy móc, thiết bị hiện đại; hạ tầng còn yếu, dân trí và nguồn lao động có chất lượng thấp.

Định hướng phát triển trong thời gian tới

Để Phát triển Chuỗi Giá trị Nông sản Đặc thù và Du lịch Nông nghiệp Bền vững tại các Xã Miền Tây Nghệ An trong thời gian tới đề xuất một số giải pháp sau:

Thứ nhất, Nghiên cứu, tham mưu, ban hành các chính sách mới nhằm thúc đẩy phát triển các sản phẩm nông sản chủ lực của tỉnh, sản phẩm OCOP và du lịch nông thôn; trong đó quan tâm: Định hướng phát triển vùng nguyên liệu để tạo mối liên kết trong sản xuất sản phẩm; đào tạo, hỗ trợ đổi mới sản phẩm; xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm OCOP và du lịch nông thôn…

Thứ hai, Tiếp tục tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức cho cộng đồng dân cư của địa phương về vị trí, vai trò và lợi ích của Phát triển sản phẩm OCOP và Du lịch Nông nghiệp Bền vững mang lại, coi đây là niềm tự tôn, tự hòa của quê hương là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, xuyên suốt đối với sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương mình cũng như đối với sinh kế của từng hộ gia đình.

Thứ ba, Tiếp tục tập trung nhân rộng các mô hình liên kết hiệu quả, đồng thời hoàn thiện cơ chế phân cấp, phân quyền cho chính quyền cấp xã trong triển khai chính sách hỗ trợ, đảm bảo đồng bộ từ cơ sở đến cấp tỉnh; ưu tiên bố trí nguồn lực hỗ trợ đầu tư máy móc thiết bị sản xuất, chế biến, bao bì, nhãn mác và tem truy xuất nguồn gốc cho các mô hình liên kết và du lịch nông thôn hiệu quả.

Thứ tư, Đầu tư nguồn lực Phát triển kết cấu hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật, đặc biệt là, hạ tầng giao thông, nơi vui chơi giải trí, ăn nghỉ, điểm trưng bày và bán sản phẩm, hạ tầng công nghệ thông tin, số hóa các thông tin, tài liệu về các điểm Du lịch để gia tăng giá trị thương hiệu. chú trọng đào tạo kỹ năng nghề và kỹ năng mềm cho lực lượng lao động trực tiếp phục vụ du lịch, đặc biệt là đội ngũ hướng dẫn viên, thuyết minh viên du lịch tại điểm; tổ chức đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho cộng đồng dân cư tham gia kinh doanh du lịch và góp phần quảng bá điểm đến, hình ảnh du lịch của địa phương./.

Nguồn tin: Đặng Hòa – Chi cục KTHT&PTNT