Nơi nông dân chân không lấm bùn

Chị Nguyễn Thị Thùy Hương – Phó Chủ tịch UBND xã Chuyên Mỹ cho biết, địa phương được sáp nhập từ 5 xã cũ là Tân Dân, Chuyên Mỹ, Vân Từ, Phú Yên và Châu Can.

Những xã này đều có làng nghề, bà con chủ yếu làm nghề tại chỗ hoặc đi làm ăn xa nên để không bỏ hoang ruộng đồng thì phải cơ giới hóa đồng bộ. Mạ khay, cấy máy chính là mảnh ghép cuối cùng của cơ giới hóa đồng bộ cho cây lúa, tạo ra những cánh đồng không có dấu chân người, những nông dân nhưng chân không lấm bùn. Chuyên Mỹ có 2.900 ha lúa, hiện tỷ lệ mạ khay, cấy máy đạt 30% nhưng trong thời gian tới sẽ phấn đấu đạt trên 50%.

Tôi ra đồng cùng với ông Hoàng Văn Chiến – một trong những thành viên của HTX Nông nghiệp Phú Nghĩa. Nếu như ngày xưa phải là lực điền mới cấy được 1 mẫu lúa thì nay vợ chồng ông dù hơn 60 tuổi nhưng vẫn cấy 3 mẫu lúa nhờ mọi công đoạn đều được cơ giới hóa, tới vụ chỉ việc mang bao ra đồng hứng thóc từ máy gặt rồi đem về cân cho HTX. Trung bình mỗi vụ sau khi trừ chi phí họ lãi được 20-30 triệu đồng mà hầu như chân không phải lấm bùn.

Vụ mùa này HTX Nông nghiệp Phú Nghĩa tham gia vào mô hình mạ khay cấy máy tập trung của Trung tâm Khuyến nông Hà Nội. Anh Nguyễn Hữu Chỉnh – Giám đốc HTX phân tích, thời tiết diễn biến phức tạp, chuột phá hại nhiều, chi phí sản xuất ngày càng tăng cùng với việc chậm áp dụng cơ giới hóa dẫn đến việc nông dân không mặn mà với đồng ruộng, thậm chí là bỏ hoang đất. Đứng trước khó khăn đó, nhằm giảm chi phí, nâng cao hiệu quả kinh tế cho các thành viên Ban Quản trị HTX đã họp thống nhất, đề ra 4 giải pháp:

Thứ nhất là tuyên truyền về hiệu quả của cơ giới hoá đặc biệt là mạ khay cấy máy và thiết bị bay không người lái. Thứ hai là cải tạo đồng ruộng, sau khi thu hoạch xong vụ mùa HTX tổ chức rút nước để ải và cày lật ải. Quy hoạch và sản xuất 1 giống trên 1 cánh đồng tạo thành vùng tập trung với 3 giống chủ lực Đài Thơm 8, Thiên Ưu 8 và Nam Dương 502 giúp thuận lợi cho gieo cấy, chăm sóc, bảo vệ và thu hoạch. Thứ ba là liên kết sản xuất với các công ty giống để tổ chức sản xuất và thu mua lúa tươi ngay tại đầu bờ, đã thực hiện được trên 700 mẫu và thu mua được 300 – 500 tấn/năm.

Thứ tư là đưa cơ giới hóa đồng bộ vào sản xuất. Dựa trên nền tảng đã cơ giới hóa khâu làm đất và thu hoạch đạt 100% diện tích, năm 2024 HTX chủ động áp dụng nốt công đoạn mạ khay cấy máy vào đồng ruộng. Kết quả, vụ xuân HTX cấy được 190 mẫu, đạt 17,3% diện tích, vụ mùa cấy được 300 mẫu, đạt 27,3% diện tích. Năm 2025 HTX tiếp tục mở rộng thêm, vụ xuân cấy được 620 mẫu, đạt 56,4% diện tích, vụ mùa cấy được 640 mẫu, đạt 58,2% diện tích. Bên cạnh đó HTX liên kết với Công ty Nicotex đưa thiết bị bay về phun thuốc BVTV thay thế lao động thủ công, giảm độc hại cho nông dân. Năm 2024 máy bay không người lái đã phun được 400 mẫu, năm 2025 đã phun được 550 mẫu.

Mạ khay cấy máy không chỉ giải phóng sức lao động, giảm chi phí mà còn giúp cho cây lúa phát triển khoẻ mạnh, hạn chế sâu bệnh, năng suất cao hơn cấy tay từ 20-30/kg/sào, lợi nhuận đạt 52,5 triệu đồng/ha/năm. Nhờ đó HTX không còn đất bỏ hoang nữa.

Bên cạnh những kết quả đạt được, liên kết sản xuất và áp dụng cơ giới hóa khâu gieo, cấy lúa vẫn còn một số khó khăn, tồn tại như hệ thống giao thông, thủy lợi nội đồng xuống cấp không đáp ứng được cơ giới hóa, thiếu mặt bằng để rải mạ.