Thùng thu gom, phân loại rác ở các địa phương, nhằm tăng hiệu quả tái chế, tiết kiệm chi phí xử lý

Nhiều mô hình hiệu quả

Mới đây, Văn phòng Điều phối Chương trình MTQG xây dựng NTM TP. Huế đã tổ chức đánh giá toàn diện việc thực hiện các TCMT trong giai đoạn 2021 – 2025, đặc biệt là các tiêu chí 17.6 (tỷ lệ thu gom, xử lý chất thải rắn), 17.7 (tỷ lệ hộ dân được sử dụng nước hợp vệ sinh), 17.11 (môi trường cảnh quan sáng – xanh – sạch – đẹp) và 17.12 (phòng chống thiên tai và biến đổi khí hậu). Đây là những tiêu chí mang tính nền tảng trong việc xây dựng NTM theo hướng hiện đại, bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường sống cho người dân nông thôn.

Với sự hỗ trợ của Dự án Huế – Đô thị giảm nhựa ở miền Trung Việt Nam, nhiều mô hình thực tiễn nhằm giảm thiểu rác thải nhựa tại các khu dân cư, cộng đồng, đồng thời hỗ trợ các địa phương thực hiện hiệu quả TCMT trong xây dựng NTM đã được triển khai.

Ông Nguyễn Văn Tân, Chủ tịch UBND xã Phú Vinh cho biết, là địa phương vùng duyên hải ven biển của thành phố, những năm gần đây, tình trạng ô nhiễm rác thải nhựa ngày càng nghiêm trọng. Để giảm thiểu rác thải nhựa ven biển và đầm phá, UBND xã Phú Vinh đã xây dựng và đang triển khai có hiệu quả một số mô hình như: “Bãi biển không rác thải nhựa”, “Ngôi nhà xanh – biến rác thành tiền”, “Thu gom, phân loại rác thải nhựa tại nguồn”. Đây là các mô hình huy động sự tham gia tích cực của cộng đồng dân cư, chính quyền trong việc tổ chức các chiến dịch dọn rác thải nhựa định kỳ tại bãi biển, đầm phá; thu gom chai nhựa, các loại rác có thể tái chế để đổi lấy tiền, giúp đỡ các gia đình có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn; đặt các thùng rác phân loại tại các địa điểm công cộng, khu dân cư ven biển, đầm phá, nhằm tăng hiệu quả tái chế, tiết kiệm chi phí xử lý, nâng cao ý thức cộng đồng và tạo ra sản phẩm giá trị từ rác thải.

Để nhân rộng và tiếp tục nâng cao hiệu quả các mô hình, ông Nguyễn Văn Tân cho rằng, cần chú trọng công tác tuyên truyền thay thế túi ni lông, chai nhựa bằng túi vải, vật dụng thân thiện với môi trường. Tăng cường nguồn lực kinh phí đầu tư cho công tác thu gom, xử lý rác thải. Xây dựng cơ chế khuyến khích sử dụng sản phẩm thân thiện với môi trường và chế tài xử phạt nghiêm khắc với hành vi xả thải nhựa ra môi trường. Đồng thời, phát triển chương trình du lịch sinh thái ven biển, đầm phá gắn với tiêu chí xanh.

Ông Ngô Văn Đức, Phó Chủ tịch UBND xã Đan Điền cho biết, theo tính toán, trên địa bàn xã Đan Điền mức xả thải bao bì thuốc bảo vệ thực vật từ 1.080kg đến 1.350kg/năm. Nhận thức được mối nguy đó, thời gian qua, xã Đan Điền đã tích cực triển khai đồng bộ các biện pháp nhằm thu gom, xử lý bao bì thuốc bảo vệ thực vật trên đồng ruộng gắn với phong trào “Ngày Chủ nhật xanh” nhằm từng bước nâng cao ý thức của người dân trong việc bảo vệ môi trường, hệ sinh thái và sức khỏe cộng đồng.

Địa phương cũng triển khai các giải pháp khuyến khích phát triển các mô hình sản xuất nông nghiệp theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn. Khảo sát, bố trí, xây dựng, lắp đặt các bể chứa, thùng chứa bao gói thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng trong hoạt động sản xuất nông nghiệp ở các điểm, vị trí thích hợp. Từ nguồn vốn đầu tư của Chương trình MTQG xây dựng NTM và các nguồn khác, xã đã đầu tư xây dựng, lắp đặt 478 thùng chứa vỏ thuốc bảo vệ thực vật trên đồng ruộng.

Máy cấp nước uống miễn phí giúp du khách, người dân hạn chế sử dụng chai nhựa, giảm rác thải vùng ven biển

Đồng bộ các giải pháp

Theo Văn phòng Điều phối Chương trình MTQG xây dựng NTM thành phố, đầu giai đoạn 2021 – 2025, sau khi bộ tiêu chí NTM được Trung ương ban hành, Văn phòng đã cùng với địa phương tiến hành rà soát, kết quả cho thấy riêng đối với TCMT tại thời điểm đó có 37/94 xã chưa đạt theo bộ tiêu chí giai đoạn 2021 – 2025. Tuy nhiên, đến nay chỉ còn 8 xã chưa đạt TCMT, tập trung chủ yếu tại các xã miền núi thuộc huyện A Lưới cũ.

Ông Lê Thành Nam, Phó Chánh Văn phòng Điều phối CTMTQG xây dựng NTM thành phố cho biết, riêng đối với TCMT, Văn phòng đã cùng với các sở, ngành, tổ chức chính trị – xã hội phối hợp với địa phương thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm đạt TCMT ở các địa phương còn lại. Theo đó, trên cơ sở triển khai Đề án “Ngày Chủ nhật xanh” và các chỉ thị của Thành ủy, các sở, ban ngành, đoàn thể cấp thành phố, các địa phương đã chủ động xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện phong trào “Ngày Chủ nhật xanh” đến các cơ quan, đơn vị và xã, phường cũng như toàn thể Nhân dân.

Một số mô hình “Ngày Chủ nhật xanh” điển hình như: “Huế – Thành phố 4 mùa hoa”, “Dòng Hương trong xanh”, “Tuyến đường Sáng – Xanh – Sạch – Đẹp – Trật tự trị an”, thực hiện phong trào “Nói không với túi ni lông sử dụng 1 lần” trên địa bàn thành phố, tổ chức các câu lạc bộ, đội hình thanh niên tình nguyện xung kích bảo vệ môi trường, bảo vệ dòng sông quê hương, chương trình “Sáng Chủ nhật – 60 phút sạch nhà, đẹp ngõ”… được triển khai đồng bộ và nhận được sự hưởng ứng tích cực từ cộng đồng…

Phong trào “Ngày Chủ nhật xanh” cũng đã đi vào nếp sinh hoạt, hoạt động hàng tuần của người dân Huế. Các địa phương đã chủ động xây dựng và lập chuyên mục “Ngày Chủ nhật xanh” trên trang thông tin điện tử của đơn vị và đăng tải thông tin, hình ảnh các hoạt động trên chuyên mục, nền tảng mạng mạng xã hội để tuyên truyền, động viên người dân cùng thực hiện.

Đến nay, toàn thành phố đã xây dựng và duy trì 921 tuyến đường “Sáng, xanh, sạch, đẹp, an toàn”; vận động thành lập trên 350 tổ tự quản về bảo vệ môi trường và hơn 150 mô hình “Thôn không rác thải”. Những mô hình này không chỉ góp phần thay đổi diện mạo khu dân cư, mà còn lan tỏa nếp sống văn minh, ý thức trách nhiệm với cộng đồng.

Hằng năm, bằng nguồn kinh phí sự nghiệp của CTMTQG xây dựng NTM, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã phối hợp với các địa phương tổ chức tập huấn nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường cho người dân. Riêng năm 2024 đã chủ trì tổ chức 4 lớp tập huấn với khoảng 700 người tham gia, thực hiện phối hợp với các địa phương tổ chức tập huấn cho 24 lớp với tổng số 3.000 người tham gia.

Nhặt rác làm sạch bờ biển ở phường Thuận An

Tiếp tục nâng cao chất lượng tiêu chí môi trường

Ông Lê Thành Nam đánh giá, TCMT là một tiêu chí khó thực hiện của chương trình xây dựng NTM, đòi hỏi sự vào cuộc cả hệ thống chính trị, bằng sức mạnh của cộng đồng, hướng tới mục tiêu cải thiện thu nhập, điều kiện và chất lượng cuộc sống của người dân nông thôn, bao gồm cả về vật chất và tinh thần.

Dù vậy, để tiếp tục nâng cao chất lượng TCMT giai đoạn 2026 – 2030, cần có các giải pháp cụ thể theo từng vùng địa lý, phù hợp với điều kiện đặc thù của từng khu vực của thành phố. Theo đó, đối với khu vực trung du, miền núi để quản lý rác thải tại nguồn cần hỗ trợ thiết bị phân loại rác hữu cơ và vô cơ tại hộ gia đình. Mô hình “Lấy rác đổi quà” cần được khuyến khích và nhân rộng. Bên cạnh đó, cũng cần phục hồi hệ sinh thái tự nhiên thông qua việc trồng rừng phòng hộ ven suối, xử lý dứt điểm tình trạng chặt phá rừng trái phép. Đầu tư các công trình cấp nước tập trung cho vùng cao, cải thiện nhà tiêu hợp vệ sinh bằng các mô hình hộ gia đình tự xây có hỗ trợ vật liệu.

Đối với khu vực đồng bằng nhằm giảm thiểu ô nhiễm nước thải sinh hoạt cần áp dụng mô hình bể biogas, hầm tự hoại cải tiến, hệ thống mương thoát nước nông thôn có lưới chắn rác. Khuyến khích sử dụng phân vi sinh, thuốc bảo vệ thực vật sinh học nhằm chống ô nhiễm từ sản xuất nông nghiệp. Khu vực đầm phá cần trồng rừng ngập mặn, cây chắn sóng, bảo vệ bãi đẻ sinh sản tự nhiên của các loài thủy sản. Tổ chức du lịch sinh thái cộng đồng gắn với các mô hình du lịch trải nghiệm, giáo dục môi trường để nâng cao ý thức người dân và tạo sinh kế xanh, bền vững.

Nguồn tin: huengaynay.vn (Đặng Hoà st)