Đất và người vùng 3/2 Phủ Quỳ xưa còn được gọi cái tên thân thương “Đất Cam” bởi từ thập niên 60-90 thế kỷ trước là vùng đất nổi danh được thiên nhiên ưu đãi về thổ nhưỡng, khí hậu rất thuận lợi cho cây Cam, Chè, Mía, Cao Su, Chuối phát triển gắn bó bao đời nay với người dân nơi đây tích lũy tinh túy của đất trời, hấp thụ sương lành, nắng mai và khí thiêng của vùng đất 3/2, qua bàn tay tâm huyết, kinh nghiệm, chắt chiu nắng, gió của những người trồng Cam đã có thời khẳng định vị trí trong lòng người tiêu dùng trong và ngoài nước. Tuy nhiên, những năm gần đây cây Cam ở vùng này bị 02 bệnh Greening và bệnh vàng thối rễ từ 1.633ha nay chỉ còn không đầy 100 ha trong đó có gần 10 ha của thầy Trọng.
Hồi tưởng lại thầy tâm sự “là thầy giáo miền xuôi lên công tác ở (huyện Quỳ Hợp trước đây) , trong quá trình làm việc và sinh sống tôi đã quan tâm đến các loại cây ăn quả của vùng đất này trong đó có cây có múi. Nhận ra giá trị của cây cam là cây làm giàu, nên tôi đã chọn cây cam để phát triển kinh tế gia đình và ổn định cuộc sống. Thời điểm đó (những năm 2015-2020) các huyện vùng Tây bắc Nghệ An nói chung và huyện Quỳ hợp nói riêng đã phát triển thành những vùng cam có quy mô lớn. Tuy nhiên, do dịch bệnh bùng phát trên cây cam cộng với thời tiết khắc nhiệt và do con người lạm dụng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật…nên cây trồng nhanh thoái hóa, rụng quả hàng loạt ảnh hưởng đến thu nhập.
Sau nhiều năm trăn trở, tôi đã dày công tìm hiểu, nghiên cứu ở nhiều nơi, đến tận các hộ có kinh nghiệm trồng cam lâu đời để học hỏi, cuối cùng đã tìm ra được nguyên nhân đề ra chiếm lược mới cho cây cam có thể phát triển trở lại. Trước hết đó là bảo vệ được bộ rễ do tình trạng sữ dụng vô tội vạ thuốc bảo vệ thực vật, lạm dụng phân bón hóa học và nguồn giống trôi nổi không rõ nguồn gốc, bằng cách tôi chú trọng phát triển cây cam theo hướng hữu cơ bền vững, bảo vệ môi trường sinh thái, tập trung điều tiết nguồn nước hợp lý, đưa ra công thức bón phân một cách cân đối giảm phân vô cơ tăng hữu cơ từ đó nâng cao dinh dưỡng, dùng các bài thuốc dịch côn trùng dân gian…
Đã nói là làm sau gần 10 năm vận dụng những kinh nghiệm rút ra kết hợp áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật đến nay sản phẩm Cam của Hợp tác xã Nông nghiệp Công nghệ cao Trọng Thảo đã có thương hiệu riêng được người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh ưa chuộng được công nhận sản phẩm OCOP 03 sao. Hiện nay mỗi năm HTX sản xuất trên dưới 70 – 100 tấn sản phẩm cam sạch có giá trị sản phẩm đảm bảo an toàn cho sức khỏe của người tiêu dùng, số lượng cam có bao nhiêu tiêu thụ hết có những thời điểm không đáp ứng các đơn hàng giá lúc nào cũng cao hơn thị trường 10-15% giải quyết cho hàng chục lao động trong HTX và hàng chục lao động thời vụ nhất thời vụ là phụ nữ và đồng bào thiểu số.
Một mô hình cần được nhân rộng
Thầy nói là người con sinh ra và lớn lên cùng năm tháng với vùng quê ven biển (Quỳnh Yên, Quỳnh Lưu) cái nghèo cái đói buổi vây quanh năm. Khi lớn lên đi học sư phạm bén duyên với vùng đất Phủ Quỳ tôi luôn tâm niệm rằng muốn sản phẩm có chổ đứng trên thị trường thì phải“Lấy chất lượng để làm nên thương hiệu”kể cả trong nghề dạy học và nghề nông. Thầy nói tiếp để sản phẩm đạt chất lượng ngoài bí quyết nghề thì còn phải có cái tâm và cái tầm là đầu tư nghiên cứu tìm tòi áp dụng khoa học công nghệ, tôn trọng tự nhiên, phải có chiến lược sản xuất kinh doanh ví dụ như cây cam: Phải tìm được nguyên nhân cây cam bị bệnh đó là xuất phát từ bộ rễ nên tôi đề ra một quy trình khắt khe trước hết là chế độ phòng chống trước (xữ lý ô nhiễm đất; sau đó đến chế độ nước phải lấy nước sạch, bón phân trước mắt tạm thời cự tuyệt với vô cơ mà dùng hữu cơ qua ngân ủ trộn men vi sinh và vi lượng, khoáng chất khác, sâu bệnh hại chủ yếu thủ công và dùng thiên địch…)
Thầy chia sẽ thêm để từng bước đáp ứng tốt nhu cầu của người tiêu dùng và mở rộng sản xuất và thị trường. HTX không tự hài lòng với những kết quả đã đạt được mà còn nổ lực đa dạng hóa sản phẩm như: nhân giống cam sạch bệnh, sản phẩm rượu cam cải tiến mẫu mã, bao bì nhằm tới đối tượng khách hàng mua làm quà tặng của những người con xa xứ về thăm quê và khách du lịch, Liên kết mở rộng vùng trồng, đồng thời đẩy mạnh liên kết theo chuổi giá trị từ đầu vào, chế biến, tiêu thụ kép kín để gia tăng giá trị, đào tạo kỹ năng quản trị và kỹ thuật trồng và chăm sóc cam, đẩy mạnh công tác xúc tiến thương mại tìm kiếm thị trường quảng bá các nền tảng mạng xã hội…
Thiết nghỉ rằng đây là mô hình hay cách làm sáng tạo và thầy sẳn sàng tư vấn, chuyển giao kỹ thuật trồng cam hữu cơ. Bởi hiện nay có một số vùng trồng cam bị thoái hóa nhiểm bệnh coi đây là cơ hội để phát triển. Đặc biệt việc duy trì và nâng cao chất lượng cây cam và thị trường tiêu thụ…đề nghị các chủ thể tìm đến HTX để tìm hiểu thì có ngay đáp án ./.

Nguồn tin: Nguyễn Hồ Lâm