Nghệ An ứng dụng và chuyển giao nhiều mô hình thí điểm trong xây dựng nông thôn mới

Triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh đã chủ động tư vấn, phản biện và giám định xã hội nhằm góp phần xây dựng cơ sở khoa học cho việc hoạch định chiến lược, quy hoạch, các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội. Nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, đẩy mạnh hợp tác chuyển giao các tiến bộ khoa học, công nghệ vào sản xuất và đời sống, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu; Phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ trong nhân dân. Tham gia phát triển cộng đồng, xoá đói giảm nghèo, chăm sóc sức khoẻ nhân dân và các hoạt động xã hội khác.

Trong nhiệm kỳ 2019-2024, với chức năng nhiệm vụ, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh đã đồng hành cùng bà con nhân dân, các địa phương trong xây dựng nông thôn mới với nhiều mô hình thiết thực và hiệu quả.

Phát triển di lịch nông thôn

Là nội dung triển khai mô hình sinh kế mới, năm 2020 khi Trung ương chưa có định hướng xây dựng mô hình du lịch nông thôn. Nhưng với tính chuyên nghiệp, sáng tạo thu hút nhiều nhà khoa học trong tỉnh, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh đã tổ chức thành công mô hình du lịch cộng đồng trên địa bàn xã Hạnh Dịch, huyện Quế Phong.

Du khách tham quan rừng Săng Lẻ ở xã Yên Hòa, huyện Tương Dương

Với sứ mệnh phát triển du lịch kết hợp với quá trình chuyển dịch kinh tế, đồng thời giải quyết việc làm và nâng cao đời sống vật chất cũng như tinh thần cho người dân. Quyết định số 922/QĐ-TTg ngày 02/8/2022 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 – 2025 và Đề án du lịch của tỉnh Nghệ An không chỉ là một kế hoạch phát triển mà còn là một cam kết với sự bền vững và bảo tồn môi trường phát triển du lịch nông thôn. Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh đã triển khai nhiều mô hình du lịch thành công ở các địa phương như: Bản Cọc, xã Yên Hòa, huyện Tương Dương; Bản Bộng, xã Thành Sơn, huyện Anh Sơn; Du lịch chế biến và du lịch xã xã Nam Kim, huyện Nam Đàn; Du lịch trải nghiệm xã Sơn Thành, huyện Yên Thành; Du lịch nông nghiệp xã Xuân Thành, huyện Yên Thành đã tạo luồng gió mới cho phát triển du lịch nông thôn Nghệ An.

Nguyên Ủy viên Ban Thường vụ tỉnh ủy, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy – Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Nghệ An Nguyễn Thụ Thu Hường cho rằng: “Việc phát triển du lịch nông thôn đã tạo ra cơ hội cho người dân tương tác với du khách, chia sẻ văn hóa, phong tục của họ thông qua các hoạt động trải nghiệm, tham gia vào các hoạt động truyền thống như: làm vườn, chăn nuôi, hay tham gia vào các buổi học nấu ăn, học làm các loại đồ thủ công truyền thống”.

Phụ nữ Thái duyên dáng bên các cọn nước ở Bản Coọc, xã Yên Hòa, huyện Tương Dương (Ảnh ST)

Nhờ vào sự hỗ trợ và sự tích cực tham gia của cả cộng đồng, nông thôn Nghệ An đã bước đầu là điểm đến hấp dẫn không chỉ bởi những cảnh đẹp tự nhiên mà còn bởi sự đa dạng và phong phú của văn hóa dân tộc, từ đó thu hút và làm say đắm lòng người du khách.

Chuyển đổi số

Với chuyển đổi số là xu thế tất yếu, đã được Đảng, Nhà nước định hướng rõ ràng bằng các chủ trương, chính sách cụ thể. Đại hội XIII của Đảng đã khẳng định: “Phát huy vai trò chủ thể của nông dân trong quá trình phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới. Gắn xây dựng giai cấp nông dân với phát triển nông nghiệp và quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa nông thôn… Huy động và phát triển các nguồn lực khác để thực hiện thành công mô hình nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại và nông dân văn minh”. Trong bối cảnh chuyển đổi số là xu hướng tất yếu, việc ứng dụng công nghệ số, hệ thống cơ sở dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo… là những giải pháp mang tính đột phá để có thể giải quyết những khó khăn, nút thắt trong quá trình xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam nói chung, Nghệ An nói riêng.

Giai đoạn 2021-2025, triển khai Quyết định số 924/QĐ-TTg ngày 02/8/2022 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Chương trình chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới, hướng tới nông thôn mới và Kế hoạch số 132/KH-UBND của UBND tỉnh, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh đã tiên phong đi đầu từng bước triển khai chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, hướng tới nông thôn mới thông minh như: Mô hình chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới ở huyện Hưng Nguyên; Chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới hướng tới xây dụng nông thôn mới thông minh: Hỗ trợ dữ liệu số hóa điểm du lịch nông thôn trên địa bàn các xã: Nam Kim, Nam Anh huyện Nam Đàn, Nghi Hưng huyện Nghi Lộc. Nhờ đó, bước đầu đã đạt nhiều kết quả, tạo chuyển biến thực chất, hướng tới nông thôn mới thông minh. Khu vực nông thôn Nghệ An đang dần trở thành những “miền quê đáng sống”.

Hệ thống cơ sở hạ tầng số, chuyển đổi số trong nông nghiệp, nông thôn được các địa ứng dụng công nghệ thông tin hiệu quả vào công tác quản lý, điều hành; cung cấp dịch vụ công trực tuyến liên thông 4 cấp; sử dụng các phần mềm chuyên ngành khác như kế toán, địa chính, tư pháp,… Các sản phẩm OCOP của các xã nông thôn mới nâng cao đều được quảng bá, giới thiệu trên sàn thương mại điện tử; thanh toán không dùng tiền mặt tăng trưởng nhanh ở khu vực nông thôn; người dân được phổ biến kỹ năng số; kỹ năng sử dụng điện thoại thông minh, truy cập mạng internet để khai thác thông tin, bán hàng, học tập, giải trí,… ngày càng được nâng cao, rút ngắn khoảng cách với khu vực thành thị.

Bảo vệ môi trường

Bảo vệ môi trường là một trong những nhiệm vụ quan trọng của các cấp chính quyền và nhân dân; đây là hoạt động ý nghĩa nhằm nâng cao ý thức, trách nhiệm của bà con trong việc giữ gìn môi trường sống, tạo cảnh quan sáng – xanh – sạch – đẹp.

Tuy nhiên, với thực trạng ô nhiễm môi trường ở nông thôn như hiện nay, đây là tiêu chí khó thực hiện trong bộ tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Bởi lẽ, đây là vấn đề lớn của cả tỉnh nhất là đối với một tỉnh nông nghiệp, đòi hỏi ý thức cao của người dân, sự quan tâm vào quộc quyết liệt của chính quyền, kinh phí đầu tư lớn, chế tài xử lý đủ sức răn đe… Ngày 02/8/2022, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 925/QĐ-TTg về phê duyệt Chương trình tăng cường bảo vệ môi trường, an toàn thực phẩm và cấp nước sạch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 – 2025. Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh đã triển khai thí điểm mô hình: Nghiên cứu, xây dựng mô hình thu gom, phân loại rác thải và tái chế rác thải hữu cơ thành phân bón theo hướng kinh tế tuần hoàn trên địa bàn huyện Đô Lương và Tân Kỳ đã mang lại cách làm mới cho các địa phương.

“Tính đến hết năm 2024, toàn tỉnh Nghệ An có 327/411 xã đạt chuẩn nông thôn mới (trong đó: có 127 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và 25 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu); có 11 đơn vị cấp huyện hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn nông thôn mới (gồm: Thành phố Vinh, Thị xã Thái Hoà, Nam Đàn, Yên Thành, Nghi Lộc, thị xã Hoàng Mai và Quỳnh Lưu, Đô Lương, Diễn Châu, Hưng Nguyên); có 240 thôn/bản đạt chuẩn nông thôn mới; có 739 sản phẩm được công nhận OCOP 3 sao trở lên.

Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn dự kiến đến hết năm 2024 là 47,073 triệu đồng/người/năm; mức giảm tỷ lệ hộ nghèo từ 1-1,5%; tỷ lệ người dân tham gia BHYT đạt 93%; tỷ lệ nước sạch theo QCVN 02/2009/BYT đạt 52,5%; Tỷ lệ người dân nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh theo tiêu chuẩn đến nay đạt 89,5%”.

Có thể nói, với tư duy và cách làm sáng tạo, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh đã triển khai đồng bộ, hiệu quả các mô hình trong xây dựng nông thôn mới góp phần phát triển kinh tế – xã hội tỉnh Nghệ An. Đâu là bài học cho nhiệm kỳ mới của Ban chấp hành Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh, là giai đoạn mới cho xây dựng nông thôn mới tỉnh Nghệ An.

ThS. Hoàng Đình Ngọc