Mô hình trồng dược liệu, nuôi thủy sản tiền tỷ ‘đua nở’ trong nông thôn mới tỉnh Lai Châu

Nền tảng vững vàng

Những cánh đồng chè, vườn mắc-ca, ruộng lúa hay những vùng dược liệu xanh mướt không chỉ mang lại thu nhập cho nông dân mà còn trở thành nền tảng để tỉnh xây dựng một nền nông nghiệp hàng hóa hiện đại, bền vững.

Điểm sáng đầu tiên phải kể đến HTX Mý Dao ở xã Sìn Hồ. Trước năm 2019, người dân địa phương chủ yếu trồng đương quy, đẳng sâm, liên đằng hoa nhỏ theo hình thức manh mún, thiếu kỹ thuật, sản lượng bấp bênh và hoàn toàn phụ thuộc vào thương lái.

Nhiều mô hình sản xuất mới đang nâng cao thu nhập cho người dân Lai Châu.

Khi HTX được thành lập, mô hình tổ chức lại sản xuất đã thay đổi tư duy canh tác của bà con. Giờ đây, các thành viên HTX được tập huấn kỹ thuật, chủ động nguồn vật tư, ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm với doanh nghiệp tại Hà Nội, Ninh Bình.

Không chỉ dừng lại ở việc trồng, HTX còn đầu tư chế biến, sơ chế, đóng gói để tạo ra các sản phẩm giá trị gia tăng như trà bông mã đề, đương quy khô, táo mèo khô, cao phong tê thấp Mý Dao… Những sản phẩm này hiện có mặt tại các cửa hàng trưng bày OCOP trong và ngoài tỉnh, khẳng định thương hiệu dược liệu Lai Châu trên thị trường.

Anh Giàng Xuấn Cường – Giám đốc HTX Mý Dao cho biết, chính việc liên kết với doanh nghiệp đã giúp HTX có đầu ra ổn định, đồng thời chủ động được vật tư và kỹ thuật sản xuất cho thành viên.

Hiện HTX bao tiêu cho khoảng 200ha dược liệu tại các xã Sìn Hồ, Tủa Sín Chải, góp phần nâng cao thu nhập cho hàng trăm hộ dân. Từ đó, HTX Mý Dao không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn tạo niềm tin cho người dân khi tham gia sản xuất theo chuỗi.

Liên kết tạo sức mạnh

Không chỉ trong lĩnh vực dược liệu, các HTX ở Lai Châu còn mạnh dạn khai thác tiềm năng nuôi thủy sản, góp phần tích cực vào quá trình phát triển kinh tế, xây dựng nông thôn mới tại các địa phương.

Điển hình là HTX Nông, công nghiệp và Thương mại du lịch Than Uyên tại xã Khoen On. Hiện, HTX đầu tư 60 lồng cá trên lòng hồ thủy điện Bản Chát, liên kết tiêu thụ thêm 65 lồng cá của các hộ dân, sản lượng đạt trung bình 600 tấn/năm.

Không dừng lại ở khâu nuôi trồng, HTX đã chế biến sâu thành chả cá, xúc xích cá, viên cá, nước lẩu… và tiêu thụ qua hệ thống siêu thị, doanh nghiệp tại Hà Nội, TP.HCM. HTX hiện thu hút 21 thành viên, tạo việc làm thường xuyên cho 39 lao động với mức thu nhập bình quân 11,5 triệu đồng/người/tháng.

Thành công này đã giúp HTX Nông, công nghiệp và Thương mại du lịch Than Uyên liên tiếp nhận Giải thưởng Ngôi sao HTX “CoopStar Awards” của Liên minh HTX Việt Nam trong hai năm 2024 và 2025 – minh chứng rõ nét cho vai trò tiên phong của HTX trong phát triển kinh tế nông thôn.

Theo Liên minh HTX tỉnh Lai Châu, toàn tỉnh hiện có 210 HTX nông nghiệp, thu hút trên 2.350 thành viên và tạo việc làm cho gần 2.350 lao động. Doanh thu bình quân mỗi HTX đạt 900 triệu đồng/năm, thu nhập thường xuyên của lao động HTX khoảng 58 triệu đồng/người/năm.

Quan trọng hơn, các HTX đã dần chuyển đổi từ mô hình tự cung tự cấp sang sản xuất gắn với thị trường; chủ động áp dụng tiến bộ kỹ thuật, đầu tư máy móc, thiết bị chế biến, bao gói sản phẩm để tăng giá trị.

Thành công trong chuyển đổi nông nghiệp là nền tảng xây dựng nông thôn mới ở Lai Châu.

Ông Bùi Xuân Thu – Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh – khẳng định: “HTX chính là lực lượng nòng cốt trong tổ chức lại sản xuất nông nghiệp. Những năm qua, tỉnh đã có nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ HTX như tập huấn quản trị, hỗ trợ giống cây trồng, thiết bị chế biến, kết nối HTX với doanh nghiệp để xây dựng chuỗi liên kết bền vững”.

Nhờ có những điểm tựa về chính sách hỗ trợ cùng sự chủ động, nỗ lực không ngừng của các thành viên, người lao động, nhiều HTX đã tạo ra sản phẩm đạt tiêu chuẩn VietGAP, OCOP, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và giá trị nông sản, tạo đòn bẩy cho quá trình xây dựng nông thôn mới tại các xã.

Đặc biệt, với sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam, Liên minh HTX tỉnh, các HTX Lai Châu không chỉ được hỗ trợ vốn, đào tạo nguồn nhân lực, xúc tiến thương mại mà còn được tiếp cận các chương trình chuyển đổi số.

Trong bối cảnh thương mại điện tử ngày càng phát triển, nhiều HTX đã bắt đầu quảng bá sản phẩm trên các sàn giao dịch như Postmart.vn, Voson.vn, Buudien.vn.

Toàn tỉnh hiện có 215 sản phẩm OCOP đạt 3 và 4 sao, trong đó nhiều sản phẩm đặc sắc như chè shan tuyết, hạt mắc-ca khô, gạo séng cù, miến dong Bình Lư, dưa lưới ichiba… Việc đẩy mạnh quảng bá, bán hàng qua sàn thương mại điện tử giúp sản phẩm Lai Châu không chỉ hiện diện tại các hội chợ, siêu thị truyền thống mà còn vươn xa đến người tiêu dùng cả nước.

Hóa giải điểm nghẽn để bứt tốc

Những kết quả trên cho thấy, xây dựng nông thôn mới ở Lai Châu không chỉ dừng lại ở việc phát triển hạ tầng hay cải thiện đời sống, mà quan trọng hơn là thay đổi tư duy sản xuất của nông dân.

Khi tham gia HTX, các hộ thành viên và liên kết được học kỹ thuật, áp dụng quy trình an toàn, sản xuất theo chuẩn VietGAP, OCOP. Từ đó, sản phẩm nông nghiệp không chỉ đảm bảo an toàn mà còn có thể truy xuất nguồn gốc, đáp ứng thị trường trong nước và quốc tế.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành công, các HTX Lai Châu vẫn đối mặt với nhiều thách thức: vốn đầu tư còn hạn chế, năng lực quản lý chưa đồng đều, hạ tầng chế biến – bảo quản còn thiếu, chuyển đổi số chưa mạnh, nhân lực có kỹ năng số khan hiếm. Đây là những nút thắt cần được tháo gỡ để HTX thực sự trở thành “bà đỡ” cho nông dân.

Hướng tới giai đoạn phát triển mới, tỉnh Lai Châu xác định chuyển đổi số là xu thế tất yếu, đồng thời coi HTX là hạt nhân quan trọng trong xây dựng nông thôn mới.

Các giải pháp được đặt ra là nâng cao năng lực quản trị, hỗ trợ tiếp cận vốn, đầu tư hạ tầng chế biến và logistics, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, xây dựng thương hiệu sản phẩm, mở rộng thị trường.

Đặc biệt, Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh sẽ tiếp tục đồng hành thông qua các chương trình hỗ trợ đào tạo, xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm OCOP trên nền tảng số, kết nối HTX với doanh nghiệp lớn.

Nhìn lại chặng đường đã qua, có thể thấy rằng, những mô hình điển hình như HTX Mý Dao hay HTX Than Uyên chính là minh chứng sống động cho vai trò của HTX trong xây dựng nông thôn mới tại Lai Châu.

Từ những vườn dược liệu, hồ nuôi cá, cho đến những gian hàng OCOP trực tuyến, HTX đã giúp nông dân thay đổi tư duy, nâng cao thu nhập, góp phần xây dựng một nông thôn mới văn minh, giàu bản sắc.

Với sự quyết tâm của chính quyền, sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam và nỗ lực từ chính các HTX, tin rằng Lai Châu sẽ tiếp tục bứt phá, khẳng định vị thế là một trong những điểm sáng của khu vực Tây Bắc trong công cuộc xây dựng nông thôn mới.

Nguồn tin: vnbusiness.vn (Đặng Hòa st)