Liên kết trồng cà phê với Công ty CP Phúc Sinh, nông dân Sơn La giàu lên

“Trước kia bán cà phê cho đại lý, nông dân chúng tôi thường xuyên bị ép giá, nhất là vào mùa thu hoạch rộ. Nhưng từ khi liên kết với nhà máy của Công ty CP Phúc Sinh, ngày mưa cũng như ngày nắng giá thu mua cà phê không đổi, thậm chí khi cà phê chín rộ, công ty còn ưu tiên mua trước”, anh Hà Văn Doan, Giám đốc HTX Nông nghiệp dịch vụ du lịch Bản Củ chia sẻ.

Nhiều năm nay, Công ty Cổ phần Phúc Sinh Sơn La (thành viên Phúc Sinh Group) đều đặn triển khai các dự án hỗ trợ nông dân trồng cà phê bền vững thông qua các chương trình phát triển vùng nguyên liệu, hướng dẫn kỹ thuật canh tác tiên tiến, áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế. Mục tiêu là nâng cao chất lượng cà phê, tăng thu nhập cho nông dân, bảo vệ môi trường và xây dựng thương hiệu cà phê Việt Nam…

Nông dân phấn khởi vì giá thu mua ổn định

Những ngày này, vợ chồng anh Hà Văn Doan (sinh năm 1977), người dân tộc Thái ở Bản Củ, xã Chiềng Ban (tỉnh Sơn La) đang tất bật thu hái cà phê chín. Với diện tích hơn 1ha cà phê giống Arabica, vợ chồng anh làm không xuể, phải thuê thêm mấy lao động địa phương cùng hái giúp.

Tuy bận rộn song bù lại, giá cà phê tươi đang được nhà máy Phúc Sinh Sơn La thu mua rất cao, từ 25.000 – 27.000 đồng/kg nên vợ chồng anh vừa làm việc vừa nói chuyện vui vẻ không biết mệt.

“Năm ngoái do hạn hán, vườn cà phê nhà tôi bị giảm năng suất, đạt gần 17 tấn/ha, doanh thu khoảng 350 triệu đồng. Năm nay sai quả như thế này, chắc chắn phải được trên 17 tấn/ha. Với giá cà phê tăng cao từ đầu vụ, dự tính doanh thu đạt khoảng 385 triệu đồng chưa trừ chi phí” – anh Doan nói.

Anh Doan cho biết, từ những năm 1998-2000, vợ chồng anh đã trồng cà phê, nhưng lúc đó chỉ trồng một góc vườn theo phong trào, diện tích còn lại anh trồng mía, sắn. Đến năm 2003-2005, khi chính quyền địa phương triển khai chương trình chuyển đổi cơ cấu cây trồng để xoá đói giảm nghèo, gia đình anh và nhiều hộ khác ở xã Chiềng Ban đồng loạt chuyển sang trồng cà phê, từ đó hình thành vùng chuyên canh cà phê lớn nhất nhì tỉnh Sơn La.

So với trồng sắn, mía trước kia, anh Doan thấy cà phê dễ chăm sóc, phù hợp với thổ nhưỡng ở Chiềng Ban, đặc biệt giá trị kinh tế trên 1 đơn vị diện tích cũng cao hơn. Tuy nhiên thời điểm đó, mọi người trồng cà phê theo kiểu truyền tai nhau, mạnh ai nấy làm, không theo tiêu chuẩn và tiêu thụ rất bấp bênh.

“Thật may là năm 2018, Công ty Phúc Sinh lên Sơn La xây nhà máy chế biến cà phê vô cùng hiện đại và phát triển vùng nguyên liệu tại địa phương. Họ thu mua cà phê chín với giá cao hơn hẳn, vì thế tôi đã chủ động tìm đến nhà máy đặt vấn đề liên kết, cung cấp cà phê cho họ. 5 năm nay, giá thu mua cà phê luôn ổn định, hiệu quả kinh tế cao hơn cây trồng khác nên chúng tôi rất yên tâm” – anh Doan kể.

Để xây dựng chuỗi cà phê bền vững, với sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, anh Doan đã đứng ra thành lập HTX Nông nghiệp dịch vụ du lịch Bản Củ, với 52 thành viên tham gia, sản xuất trên tổng diện tích 42ha. HTX đảm nhận vai trò trung gian, kết nối với Công ty CP Phúc Sinh Sơn La để tổ chức thu mua quả chín. Hết mùa thu hoạch thì HTX đứng ra cùng với nhà máy tổ chức các buổi tập huấn kỹ thuật chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh, tái canh cà phê cho bà con.

Theo anh Doan, thời tiết khí hậu ở Sơn La rất ôn hoà, đất đai màu mỡ nên cây cà phê sinh trưởng khoẻ, ít khi phải dùng tới thuốc BVTV.

“Qua các buổi tập huấn tổ chức tại vườn, chúng tôi được học hỏi rất nhiều kiến thức mới. Trước kia không am hiểu về bón phân, hay bón theo cảm tính thì khi làm theo hướng dẫn của công ty, 1 năm chỉ bón 3-4 đợt, tuỳ theo thời vụ và nhu cầu của cây cà phê, đồng thời tăng sử dụng thuốc BVTV sinh học. Bắt tay với Phúc Sinh Sơn La, điều yên tâm nhất là ngày mưa cũng như ngày nắng, giá thu mua rất ổn định. Thậm chí khi cà phê chín rộ, những hộ ký hợp đồng liên kết còn được công ty ưu tiên mua trước” – anh Doan chia sẻ với PV Dân Việt.

“Sự hiện diện của Phúc Sinh tại Sơn La đã tạo ra một môi trường giao dịch cà phê sôi động hơn. Nhờ sự góp mặt của công ty và yếu tố thị trường khách quan, giá cà phê tăng trưởng ấn tượng, giúp nhiều bà con được hưởng lợi.

Theo đó, trước năm 2018 giá cà phê tươi chỉ khoảng 7.000 – 8.000 đồng/kg, đến năm 2022 giá bình quân đạt 12.000 đồng/kg, năm ngoái tăng lên 20.000 đồng/kg và năm nay kỳ vọng giá cà phê bình quân đạt 22.000 đồng/kg” – ông Vũ Việt Thắng, Giám đốc Công ty CP Phúc Sinh Sơn La đánh giá.

Cùng nông dân xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn quốc tế

Trao đổi với Dân Việt, ông Vũ Việt Thắng – Giám đốc Công ty CP Phúc Sinh Sơn La cho biết, Phúc Sinh bắt đầu phát triển vùng nguyên liệu cà phê tại Sơn La từ giai đoạn 2018-2019 và hoạt động này vẫn đang triển khai liên tục.

Từ chỗ hợp tác với các hộ nông dân ở 8 bản (năm 2019), quy mô vùng nguyên liệu của Phúc Sinh Sơn La đã tăng dần qua các năm và hiện nay đã đạt gần 3.000ha, tập trung chủ yếu tại 20 bản thuộc khu vực huyện Mai Sơn cũ và một phần của thành phố Sơn La.

Theo đó, Phúc Sinh đang áp dụng chương trình phát triển cà phê theo tiêu chuẩn bền vững Rainforest Alliance (RA).Một trong những giải pháp cốt lõi là tài trợ kỹ thuật, nhằm cải thiện trình độ canh tác của bà con nông dân. Khác với các phương pháp tập huấn truyền thống chỉ sử dụng slide, công ty đã áp dụng các phương pháp trực quan và thực tế hơn.

“Kỹ sư của Phúc Sinh đã xuống vườn cùng bà con, hướng dẫn trực tiếp. Tại các buổi hội thảo, họ sử dụng lá cà phê bị sâu bệnh, lá thiếu chất, lá tốt, cành bị khô hoặc sâu để bà con trực tiếp quan sát. Bà con được tổ chức thành các nhóm thảo luận để trực tiếp viết ra, xác định từng loại sâu bệnh, phương pháp chữa trị và các loại thuốc được phép sử dụng” – ông Thắng cho biết.

Để nhân rộng mô hình, Phúc Sinh đã xây dựng một số khu vườn mẫu để nông dân học tập. Công ty cũng quy hoạch thêm 33 khu vườn cà phê đặc sản. Ngoài ra, để hỗ trợ đầu vào cho nông dân, Phúc Sinh còn phối hợp với các công ty phân bón và chính quyền địa phương tặng phân bón hữu cơ để thử nghiệm và tặng một số lượng phân bón nhất định.

Điều phấn khởi là mới đây, Phúc Sinh đã được tỉnh Sơn La giao trách nhiệm đứng đầu chuỗi cung ứng cho vùng cà phê áp dụng công nghệ cao, với diện tích khoảng 600ha. Tại vùng nguyên liệu này, Phúc Sinh đang xây dựng app và nhật ký điện tử để hỗ trợ bà con ghi chép và quản lý vườn thuận lợi, chuyên nghiệp hơn.

“Nông dân trồng cà phê tại Sơn La đang có lợi nhuận bình quân từ 150 – 250 triệu đồng/kg (sau khi trừ chi phí), trong khi 5-6 năm trước chỉ đạt 80-100 triệu đồng/ha. Một bức tranh đang hiện rõ nơi đây là nhờ phát triển vùng nguyên liệu và chuỗi cung ứng, đã góp phần thúc đẩy sự hình thành các tổ hợp tác và hợp tác xã. Đây là một xu hướng bắt buộc, nhằm giúp các công ty dễ dàng quản lý chuỗi cung ứng của mình”, ông Vũ Việt Thắng khẳng định.