Kỳ Sơn, Nghệ An thực hiện mục tiêu bám làng, bám bản để phát triển sản xuất, bảo vệ an ninh vùng biên của Tổ quốc gắn với tiêu chí xây dựng nông thôn mới

Huyện Kỳ Sơn nằm về phía Tây Nam của tỉnh Nghệ An, cách Thành phố Vinh 250 km, ba mặt Tây, Bắc và Nam tiếp giáp nước bạn Lào với chiều dài đường biên giới trên 203 km, diện tích tự nhiên 209.264 ha. Dân số toàn huyện 81.077 người của đồng bào các dân tộc Mông, Thái, Khơ Mú và Kinh sinh sống tại 21 xã, thị trấn trong đó có 11 xã thuộc xã biên giới.

Kỳ Sơn tiến hành xây dựng nông thôn mới với điểm xuất phát rất thấp; qua điều tra hiện trạng nông thôn năm 2010 cho thấy toàn huyện mới chỉ đạt 8 tiêu chí (trung bình 0,4 tiêu chí/xã thấp hơn nhiều so với mức trung bình toàn tỉnh là 3,64 tiêu chí/xã), có 8 xã đạt được mỗi xã 1 tiêu chí, còn lại 12 xã /50 xã của toàn tỉnh không đạt tiêu chí nào.

Tính đến đầu giai đoạn 2021-2025, số tiêu chí đạt được toàn huyện là 191 tiêu chí, trung bình 9,55 tiêu chí/xã, tăng 183 tiêu chí so với năm 2010, tất cả các xã đều đạt từ 7 tiêu chí trở lên; trong đó có 01 xã đã hoàn thành công tác xây dựng Nông thôn mới (Hữu Kiệm), xã đạt 10-13 tiêu chí: 4 xã, còn lại đạt từ 7- 9 tiêu chí. Công tác giảm nghèo bền vững đã tiến hành thực hiện đồng bộ có hiệu quả các giải pháp, chính sách giảm nghèo nhanh và bền vững; tích cực chỉ đạo, đôn đốc các cơ quan đơn vị được phân công giúp đở người nghèo; phát động phong trào chí bộ, đảng viên giúp đỡ hộ nghèo; thực hiện tốt các chương trình, chính sách cho vùng miền núi, dân tộc. Kết quả đạt được rất khả quan tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh qua hàng năm từ 80,20 % năm 2010, xuống còn 45,8% năm 2019, các Chương trình 30a, chương trình 135, chương trình Nông thôn mới và các chương trình hỗ trợ khác được thực hiện tốt góp phần quan trọng trong công tác giảm nghèo nhanh và bền vững của huyện nhà.

Bên cạnh kết quả đạt được công tác xây dựng nông thôn mới huyện Kỳ Sơn giai đoạn 2010-2020 còn nhiều tồn tại hạn chế, đó là: Công tác tổ chức tuyên truyền, vận động về xây dựng nông thôn mới của cấp ủy đảng, chính quyền ở một số xã và một số ngành của huyện chưa thực sự được quan tâm đúng mức; Hình thức tuyên truyền chưa đa dạng, phong phú, thiết thực, sâu rộng, chưa tạo thành phong trào lớn; Xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn cần nhu cầu vốn lớn. Nguồn ngân sách của huyện và các xã đã được quan tâm huy động, nhưng còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu, chưa huy động được nhiều sự đóng góp của các tổ chức, Nhân dân. Việc huy động nguồn lực, nhất là của doanh nghiệp và Nhân dân còn hạn chế. Nguồn kinh phí huy động từ Nhân dân chủ yếu là các khoản đối ứng khác ngoài kinh phí hỗ trợ toàn bộ xi măng của huyện và làm đường ngõ, xóm, như: công lao động, cát lót đường… Các hạng mục khác như trục thôn, đường trục ra đồng chủ yếu là từ nguồn kinh phí hỗ trợ của tỉnh và huyện; Công tác quản lý quy hoạch và tổ chức thực hiện Quy hoạch nông thôn mới của các xã còn nhiều hạn chế. Chưa hoàn thành kế hoạch cắm mốc quy hoạch để quản lý. Một số xã còn để xảy ra những vi phạm về hành lang giao thông, vi phạm quy hoạch đã được phê duyệt.

Từ kết quả đạt và hạn chế trên, UBND huyện xác định thành quả đạt được khá khả quan góp phần nâng cao cuộc sống người dân, làm cơ sở để cấp ủy, chính quyền địa phương xây dựng kế hoạch triển khai tổ chức thực hiện chương trình trong thời gian tiếp theo. Đồng thời xác định nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới trong giai đoạn 2021-2025 của huyện gặp nhiều khó khăn, hạ tầng cơ sở yếu kém, tỷ lệ hộ nghèo hộ cận nghèo đang ở mức cao, sản xuất nông lâm nghiệp lạc hậu phụ thuộc chủ yều vào tự nhiên, các ngành nghề truyền thống không phát triển và xu hướng mai một… do vậy UBND huyện thống nhất chọn một số nội dung cấp bách, cần thiết để ưu tiên tổ chức triển khai thực hiện, đặc biệt xác định nâng cao chất lượng cuộc sống của đồng bào các dân tộc huyện nhà, trong đó chú trọng các xã biên giới là nhiệm vụ trọng tâm của Chương trình xây dựng nông thôn mới năm 2025, năm cuối của giai đoạn 2021-2025.

Thứ nhất, Huy động nguồn lực nâng cấp hệ thống giao thông nội bản: Để phát triển kinh tế, xã hội cải thiện cuộc sống người dân, nâng cao giá trị sản phẩm sản xuất cho đồng bào thì việc hoàn thiện hệ thống giao thông nông thôn có vai trò quan trọng. Tuy nhiên do điều kiện địa bàn các điểm dân cư huyện nhà nằm cách xa nhau do vậy kinh phí để nâng cấp cứng hóa các tuyến đường liên xã, liên hản quá lớn vượt quá khả năng điều tiết của huyện, nội dung này huyện tiếp tục kêu gọi hỗ trợ đầu tư từ ngân sách nhà nước và các nguồn vốn hợp pháp khác. Chính vì vậy trong khả năng của địa phương kết hợp hỗ trợ từ tỉnh, trong thời gian qua Kỳ Sơn tiến hành nâng cấp hệ thống giao thông nội bản, kết quả như sau:

Về huy động nguồn lực: Thực hiện trên cơ sở nhà nước và nguòi dân cùng tham gia, trong đó UBND tỉnh hỗ trợ 7.000 tấn xi măng làm đường giao thông nông thôn; UBND huyện bố trí kinh phí hỗ trợ cho các xã 29 máy trộn bê tông, 150 xe rùa và kinh phí vận chuyển xi măng từ trung tâm huyện về trung tâm 17 xã trên địa bàn; người dân đóng góp cát sỏi, trên 40.000 ngày công lao động và hơn 2 tỷ đồng tiền mặt cho công tác làm đường giao thông nông thôn.

Kết quả làm đường: Đến thời điểm hiện nay đã có 21 xã, thị trấn tổ chức tiếp nhận xi măng làm đường giao thông nông thôn với khối lượng tiếp nhận trên 7.000 tấn, tổng chiều dài các tuyến đường đã thi công đạt trên 70.000m, qua kiểm tra cho thấy chất lượng các tuyến đường đảm bảo, phần lớn các thuyến đường nội bản trên địa bàn đã bê tông hóa, giao thông đi lại thuận lợi, người dân tranh thủ mở mang nhà cửa, bờ rào, xây dựng ki ốt kinh doanh làm thay đổi bộ mặt nông thôn thêm khang trang, giao lưu hàng hóa thuận lợi các ngành kinh tế thêm điều kiện phát triển.

Tuổi trẻ huyện Kỳ Sơn triển khai làm đường giao thông tại những địa bàn khó khăn

Hiện nay nhu cầu tiếp nhận xi măng làm đường giao thông nông thông xây dựng nông thôn mới trên địa bàn khá lớn, trong khi nguồn lực địa phương hạn hẹp, huyện Kỳ Sơn mong muốn tiếp tục nhận được sự hỗ trợ kịp thời từ chính quyền các cấp, các doanh nghiệp để hoàn thiện hệ thống giao thông nông thôn nội bản góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển, lưu thông hàng hóa thuận lợi, cải thiện cuộc sống cho người dân.

Thứ hai, Tập trung xóa nhà tạm, nhà dột nát: Khởi đầu cùng cả nước tham gia xây dựng nông thôn mới, huyện Kỳ Sơn gặp nhiều khó khăn, số lượng nhà tạm, nhà dột nát chiếm tỷ lệ cao, trước thực trạng này Thường trực Huyện ủy, lãnh đạo UBND huyện xác định công tác giảm nghèo, xóa nhà tạm, nhà dột nát cho người dân là nội dung ưu tiên hàng đầu trong chương trình xây dựng nông thôn mới. Hàng năm huyện xây dựng kế hoạch, tổ chức lồng ghép, kêu gọi hỗ trợ, giao chỉ tiêu đến từng Đảng bộ, chi bộ, các cơ quan, đơn vị về cam kết hỗ trợ giúp đỡ hộ nghèo qua đó đã xóa được hàng trăm nhà tạm, nhà dột nát cho người dân.

Tuy nhiên do số lượng nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn quá nhiều, đến năm 2020 tức là hết giai đoạn đầu xây dựng nông thôn mới toàn huyện vẫn còn hơn 2.500 hộ đang ở nhà tạm, nhà dột nát và chưa có nhà ở ổn định, do vậy nếu không có những chính sách, giải pháp mang tính đột phá thì rất khó hoàn thành công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát để nâng cao chất lượng sống cho người dân theo mục tiêu xây dựng nông thôn mới

Trước tình hình này, huyện xác định nhiệm vụ xóa nhà tạm, nhà dột nát là một trong những đột phá trong tổ chức thực hiện xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 để triển khai thực hiện. Huyện Kỳ Sơn đã phát động trên địa bàn toàn huyện đăng ký hỗ trợ xây nhà cho người nghèo, người có khó khăn về nhà ở giai đoạn 2023-2025 là: 50 căn nhà; trong đó (Năm 2023 là: 20 căn; năm 2024 là: 15 căn; năm 2025 là: 15 căn) và tiếp nhận sự ủng hộ của các tổ chức, cá nhân như: Cục C03 – Bộ Công an, Công an tỉnh với kết quả công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát, hỗ trợ cho hộ chưa cso nhà ở: Tính đến 22/5/2025, toàn huyện Kỳ Sơn triển khai xây dựng và hoàn thành 3.717/3.902 nhà (đạt 95,26%), làm tiền đề để xây dựng kế hoạch trong những năm tiếp theo.

Cán bộ chiến sĩ Đồn biên phòng Na Ngoi, nếp nhà gỗ 3 gian của gia đình anh Xồng Bá Bay, cũng được dựng lên. Để chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát trên đại bàn đơn vị đứng chân, Đồn biên phòng Na Ngoi đã tăng cường 15 lượt, mỗi đợt từ 7 đến 10 cán bộ chiến sĩ xuốn giúp nhân dân

Công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn huyện Kỳ Sơn đã đạt được nhiều kết quả khả quan và có bước đột phá quan trọng. Tuy nhiên hiện tại số lượng nhà tạm, nhà dột nát, hộ chưa có nhà ở trên địa bàn huyện vẫn còn khá nhiều, trong thời gian tới huyện tiếp tục phát huy những thành quả đạt được, chủ động kêu gọi hỗ trợ từ bên ngoài, vận động người dân phát huy nội lực để hoàn thành công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn, góp phần thắng lợi trong nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới huyện Kỳ Sơn giai đoạn 2021-2025.

Đại diện Phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh và trường Đại học Vinh cùng đại diện Lãnh đạo huyện Kỳ Sơn trao nhà ở tặng gia đình chị Moong Thị Nga

Việc lựa chọn nội dung để thực hiện tuy không mới nhưng đây là sự quản lý, điều hành thực hiện phát triển kinh tế – xã hội, Chương trình xây dựng nông thôn mới với mục tiêu bám làng, bám bản – an cư lạc nghiệp cho bà con nhân dân để phát triển sản xuất, bảo vệ an ninh vùng biên của Tổ quốc.

ThS. Hoàng Đình Ngọc