Kinh nghiệm của chủ thể cho một số nhóm sản phẩm OCOP phát triển thị trường tiêu thụ

Nghệ An là một trong số các các địa phương phát triển mạnh các sản phẩm OCOP. Sau hơn 05 năm triển khai chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) đã trở thành phong trào sâu rộng trên địa bàn toàn tỉnh. Qua chương trình, xuất hiện nhiều mô hình hay, cách làm hiệu quả, sáng tạo, bứt phá đi lên góp phần đưa sản phẩm hàng hóa nông nghiệp của tỉnh dồi dào về số lượng, phong phú về thể loại, chất lượng, tăng giá trị sản phẩm; từ đó góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao thu nhập, đời sống của nhân dân và thực hiện có hiệu quả nhóm tiêu chí “Kinh tế và tổ chức sản xuất” trong bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới..

Từ năm 2019 đến tháng 12/2024, toàn tỉnh có 632 sản phẩm được xếp hạng đạt OCOP 3 sao trở lên (trong đó, có 599 sản phẩm đạt hạng 3 sao; 30 sản phẩm đạt 4 sao; 01 sản phẩm đạt hạng 5 sao và có thêm 02 sản phẩm đạt tiềm năng 5 sao đã hoàn thiện hồ sơ trình Trung ương đánh giá công nhận) với 397 chủ thể (trong đó, có 117 hợp tác xã với 196 sản phẩm; có 65 công ty cổ phần, doanh nghiệp với 165 sản phẩm; có 56 tổ hợp tác với 61 sản phẩm và 159 hộ sản xuất với 210 sản phẩm). Trong đó, có khá nhiều sản phẩm OCOP của tỉnh xuất khẩu qua các thị trường lây nay vẫn được xem là khó tính như: Pháp, Đức, Hà Lan, Thụy Điển, Đan Mạch, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore… nhiều doanh nghiệp đã khẳng định được chất lượng sản phẩm của mình, tiến đến mở rộng thị trường xuất khẩu. Qua đó, đã góp phần từng bước công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cơ cấu lại ngành nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới. Với phương pháp điều tra, nghiên cứu trường hợp cụ thể (case study) vận dụng cho một số sản phẩm OCOP theo thị trường tiêu thụ sản phẩm được phân tích, đánh giá minh họa cho thêm cho thực trạng sản xuất, tiêu thụ và phát triển các sản phẩm OCOP tại các chủ thể sau:

Thứ nhất, Công ty TNHH Đức Phong

Công ty có 3 sản phẩm OCOP đạt hạng sao thuộc nhóm hàng thủ công mỹ nghệ, gồm: sản phẩm hộp quà tặng mây tre đan (4 sao năm 2021), sản phẩm tấm bình phong bằng tre (4 sao năm 2021) và sản phẩm đèn lồng treo mây tre đan (5 sao năm 2023). Đây cũng là chủ thể có sản phẩm OCOP đạt 5 sao cấp quốc gia duy nhất của tỉnh Nghệ An tính đến thời điểm hiện tại.

Nhìn chung, sau gần 4 năm được công nhận, các sản phẩm OCOP của công ty đã phát triển, gia tăng về: quy mô sản xuất, trang thiết bị máy móc công nghệ, sản lượng sản xuất và tiêu thụ, chất lượng sản phẩm, giá bán sản phẩm, doanh thu và lợi nhuận, từ đó tăng thu nhập của người lao động.

Hoạt động xuất khẩu hàng hóa, liên kết chuỗi sản xuất và tiêu thụ mặt hàng mây tre đan của công ty vốn đã hình thành từ lâu, trước khi triển khai Chương trình OCOP tại Nghệ An. Sản phẩm của công ty 10% là tiêu thụ trong nước và 90% là xuất khẩu, thị trường chính là các nước Châu Âu (EU). Đây là một thành công lớn của công ty bởi EU là một thị trường khó tính với những đòi hỏi khắt khe về chất lượng cũng như quy trình sản xuất ra sản phẩm.

Hiện nay, sản phẩm mây tre đan của công ty đã xuất khẩu cho thị trường 34 quốc gia, được các bạn hàng các nước ưa chuộng như: Pháp, Đức, Hà Lan, Thụy Điển, Đan Mạch, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc,… Các sản phẩm này đến với khách hàng thông qua hệ thống cửa hàng siêu thị nước ngoài. Các sản phẩm được sản xuất, có 80% mẫu sản phẩm là do công ty sáng chế và 20% làm theo mẫu do khách hàng cung cấp. Tuy sản xuất theo đơn đặt hàng của từng đối tác nhưng sản phẩm của công ty luôn giữ được sự tinh tế, độc đáo riêng của làng nghề mây tre đan Nghệ An. Việc thiết kế mẫu mã, phát triển thiết kế sản phẩm mới rất được công ty chú trọng bằng việc: tham gia các hội chợ quốc tế; tìm kiếm sự hỗ trợ từ nhóm thiết kế chuyên nghiệp của Hiệp hội xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ và quà tặng Việt Nam…

Chùm ảnh các sản phẩm của Công ty TNHH Đức Phong tham gia Hội chợ Ambiente Frankfurt 2023 tại Đức – là 1 trong những hội chợ quy mô toàn cầu có sự tham gia gần 6.000 doanh nghiệp trên toàn thế giới. Với mẫu mã và chất lượng hàng hoá cao đạt chuẩn yêu cầu Châu Âu cùng các loại chứng chỉ cấp Quốc gia, Công ty đã kết nối thành công tới các nước như: Pháp, Hà Lan, Thụy Sĩ, Ý, Đức,…

Là đơn vị thành công trong xây dựng liên kết chuỗi từ khâu nguyên liệu đầu vào của sản phẩm, quá trình tổ chức sản xuất (thu hoạch, bảo quản, chế biến) đến tiêu thụ sản phẩm ra thị trường. Cụ thể, công ty tham gia dự án “Phát triển bền vững và toàn diện chuỗi giá trị nghêu và tre tại Việt Nam” do EU tài trợ, Oxfam quản lý, VCCI tổ chức thực hiện tại Nghệ An từ năm 2018. Công ty đã ký hợp đồng thu mua, bao tiêu sản phẩm cho các nhóm hộ khai thác lùng ở huyện Quế Phong và Quỳ Châu (300 hộ dân). Điều này, giúp công ty đảm bảo vùng nguyên liệu ổn định, đồng thời tạo công ăn việc làm cho hàng trăm hộ dân trồng rừng ở miền núi và hàng trăm hộ dân có thu nhập bền vững từ nghề mây tre đan trong tỉnh với thu nhập từ 6-10 triệu đồng/người/tháng. Riêng 30 cán bộ, công nhân làm việc thường xuyên tại công ty hiện tại với mức thu nhập bình quân là 6,9 triệu đồng/người/tháng.

Gắn với hoạt động sản xuất kinh doanh, công ty luôn chú trọng đầu tư về khoa học công nghệ và bảo đảm yếu tố môi trường trong sản xuất. Từ năm 2004, công ty đã áp dụng tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất bằng việc dùng dầu diesel vào luộc nguyên liệu, xông hơi hóa chất khử trùng chống mọt, đầu tư mua sắm máy mọc thiết bị. Đến năm 2007, công ty đã thực hiện quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2000 và được tổ chức quốc tế cấp chứng chỉ phù hợp năm 2008. Từ năm 2017, công ty nhận được sự hỗ trợ của VCCI, Bộ Công thương và các bộ, ngành tiến hành xây dựng thương hiệu thông qua các hoạt động: thiết kế logo, bộ nhận diện thương hiệu, đăng ký sở hữu trí tuệ nhãn hiệu…Đồng thời, công ty còn nhận được sự hỗ trợ của Bộ Công thương thông qua Hợp phần Sản xuất sạch hơn trong công nghiệp (CPI) và Trung tâm Sản xuất sạch Việt Nam (VNCPC) áp dụng Sản xuất sạch hơn, nhờ đó mang lại lợi ích kinh tế cao và khẳng định được thương hiệu cho công ty.

Để giới thiệu, quảng bá sản phẩm đến với đông đảo khách hàng trong nước và thế giới, công ty đã xây dựng và vận hành website (https://ducphong.info), sử dụng mạng xã hội (zalo, facebook). Cũng trong thời gian qua, công ty đã được các ngành chức năng của tỉnh cùng chính quyền địa phương quan tâm, tạo điều kiện tham gia các chương trình hội chợ, triển lãm, hội nghị, hội thảo trong và ngoài tỉnh. Đặc biệt, năm 2023 dưới sự hỗ trợ của Oxfam và VCCI, công ty đã tham gia gian hàng trưng bày sản phẩm tại hội chợ Ambiente Frankfurt (Đức). Điều này góp phần rất lớn vào sự thành công trong chiến lược quảng bá sản phẩm và thương hiệu của doanh nghiệp ra thị trường.

Khó khăn lớn nhất trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm OCOP mây tre đan của công ty hiện nay liên quan đến 2 vấn đề là: tiến độ cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững (FSC) còn chậm; thiếu lực lượng lao động có tay nghề tại các làng nghề.

Thứ hai, Công ty Cổ phần Biển Quỳnh

Trong giai đoạn 2019 – 2022, công ty có 11 sản phẩm OCOP đạt hạng 3 sao trở lên thuộc nhóm hàng thực phẩm gồm: 1 sản phẩm 4 sao (chả cá trích năm 2019) và 10 sản phẩm 3 sao (mực một nắng, cá lượng rìu một nắng, cá thu một nắng, cá nục một nắng, tôm bóc nõn, mực ống, thịt cau ghẹ xay, cá nục làm sạch không đầu: năm 2020; chả cá dưa: 2021 và cá thu, cá nục nướng năm 2022). Trong đó, 9 sản phẩm năm 2019 – 2020 đã hết hiệu lực, đang trong quá trình hoàn thiện hồ sơ để đánh giá, phân hạng lại và 2 sản phẩm năm 2021 – 2022 còn hiệu lực.

Sau 6 năm được công nhận, các sản phẩm OCOP của công ty đã phát triển về: quy mô sản xuất; diện tích nhà xưởng; trang thiết bị máy móc công nghệ; sản lượng sản xuất và tiêu thụ; chất lượng sản phẩm; doanh thu; lợi nhuận và thu nhập của người lao động. Trong đó, diện tích nhà xưởng mở rộng từ 400 m² lên 1.000 m²; sản lượng sản phẩm sản xuất từ 33 tấn/năm lên 210 tấn/ năm; sản lượng sản phẩm tiêu thụ từ 28 tấn/năm lên 252 tấn/năm… là những con số minh chứng cho quy mô sản xuất và tiêu thụ tăng lên sau khi công ty có các sản phẩm đạt chuẩn OCOP. Bên cạnh đó, công ty đã đầu tư hệ thống dây chuyền, máy móc thiết bị công nghệ chế biến mới, hiện đại để sản xuất các sản phẩm có chất lượng tốt (như: hệ thống cấp động bằng máy nến bầu ngưng giải nhiệt nước bitzer; máy tách xương cá CR-900; máy xay có biến tần TMTP-C27; tủ hấp; tủ sấy; máy hút chân không… với mức đầu tư trên 2 tỷ đồng). Hiện công ty duy trì công việc ổn định cho 38 lao động với mức thu nhập bình quân 6 triệu đồng/người/tháng.

Công ty Cổ phần Biển Quỳnh tham gia gian hàng giới thiệu sản phẩm tại Busan, Hàn Quốc

Dựa trên nguồn nguyên liệu đầu vào sản xuất 100% tại địa phương, đó là nguồn hải sản tự nhiên dồi dào, phong phú; các sản phẩm của công ty được sản xuất quanh năm. Để đảm bảo nguồn nguyên liệu phục vụ sản xuất, chế biến công ty đã hợp đồng thu mua nguyên liệu của 100 hộ nông, ngư dân. Thị trường tiêu thụ là nội địa và xuất khẩu, trong đó thị trường chính là trong nước.

Tại thị trường nội địa, sản phẩm OCOP của công ty hiện đã có mặt tại hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại và các cửa hàng thực phẩm sạch trong và ngoài tỉnh. Hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại gồm: Công ty Trách nhiệm hữu hạn dịch vụ EB (hệ thống siêu thị Go!Vinh), Công ty Cổ phần dịch vụ thương mại Wincommerce (hệ thống siêu thị Winmart), Liên hiệp Hợp tác xã thương mại thành phố Hồ Chí Minh (Saigon Co.op), Chi nhánh – Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên thực phẩm Saigon Co.op – Co.op food Miền Bắc, Công ty Cổ phần Trung tâm thương mại Lotte Việt Nam, Chi nhánh Tổng công ty thương mại Sài Gòn – Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên – Trung tâm phân phối SATRA, Công ty Trách nhiệm hữu hạn AEON Việt Nam, Công ty Cổ phần xuất nhập khẩu LNS Việt Nam. Các cửa hàng nông sản, thực phẩm sạch: Công ty Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thực phẩm sạch HC Hà Nội, Công ty Cổ phần OCOP shop Hà Nội, Công ty Cổ phần Cooky Market Hà Nội, Hợp tác xã Liên kết chuỗi nông sản COCOFOOD Hải Dương, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thương mại và Dịch vụ Đồng Giao Doveco Ninh Bình, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Sơn Dương Green Farm Tuyên Quang, Công ty Cổ phần Đầu tư sản xuất thương mại dịch vụ cuộc sống xanh (siêu thị Bibigreen),…

Sau khi có sản phẩm được công nhận đạt sao OCOP với việc đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng, công ty đã tiến hành xuất khẩu sản phẩm thủy hải sản sang thị trường Mỹ và Hàn Quốc. Trong chiến lược kinh doanh, công ty tiếp tục chủ động tìm kiếm, khai thác các thị trường để đưa các sản phẩm hải sản có chất lượng đến với nhiều quốc gia hơn.

Với sự tin tưởng của khách hàng, hiện nay các sản phẩm của công ty đã dần có chỗ đứng, thị trường ngày càng được mở rộng. Các sản phẩm OCOP của công ty đến với khách hàng trong và ngoài nước thông qua nhiều hình thức: từ tự bán tại doanh nghiệp đến bán sỉ qua thương lái trong và ngoài tỉnh, qua hợp đồng liên kết sản xuất và tiêu thụ, qua hệ thống cửa hàng siêu thị nước ngoài (xuất khẩu).

Để giới thiệu, quảng bá sản phẩm đến với đông đảo khách hàng, công ty đã và đang sử dụng nhiều phương tiện gồm: xây dựng và vận hành website (https://bienquynhseafood.com.vn); sử dụng mạng xã hội (zalo, facebook); trang TMĐT; tham gia các chương trình xúc tiến thương mại; các chương trình kết nối, giao lưu giới thiệu do các sở ban ngành và chính quyền các địa phương tổ chức; các chương trình giới thiệu sản phẩm tại các hệ thống siêu thị…

Khó khăn lớn nhất trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm OCOP của công ty là: quy hoạch vùng sản xuất để quản lý và giám sát tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm; xây dựng và bảo vệ thương hiệu, sở hữu trí tuệ gắn với sản phẩm.

Thứ ba, Công ty Cổ phần Dược liệu Pù Mát

Trong giai đoạn 2019 – 2022, công ty có 10 sản phẩm OCOP đạt hạng 3 sao trở lên thuộc nhóm hàng sản phẩm dược liệu gồm: 7 sản phẩm 4 sao (trà túi lọc cà gai leo, trà túi lọc dây thìa canh, trà túi lọc giảo cổ lam: 2019; trà hòa tan cà gai leo, trà hòa tan dây thìa canh, cao cà gai leo, cao dây thìa canh: 2021); 3 sản phẩm 3 sao (viên hoàn dây thìa canh, viên hoàn cà gai leo, trà túi lọc an thần Pù Mát: 2022). Tính đến thời điểm hiện nay, các sản phẩm năm 2019 của công ty hết hiệu lực đã tham gia đánh giá lại và được công nhận đạt chuẩn OCOP 4 sao.

Là một điển hình OCOP thành công của tỉnh Nghệ An về trồng và chế biến dược liệu. Sau 6 năm được công nhận, các sản phẩm OCOP của công ty cũng đã phát triển về: quy mô sản xuất; diện tích nhà xưởng; trang thiết bị máy móc công nghệ; sản lượng sản xuất và tiêu thụ; chất lượng sản phẩm; giá bán sản phẩm; doanh thu; lợi nhuận và thu nhập của người lao động. Trong đó, diện tích nhà xưởng mở rộng từ 300 m² lên 4.000 m²; sản lượng sản phẩm sản xuất từ 10.000 sản phẩm/năm lên 200.000 sản phẩm/năm; sản lượng sản phẩm tiêu thụ 10.000 sản phẩm/năm lên 150.000 sản phẩm/năm… Bên cạnh đó, công ty chú trọng đầu tư về hệ thống máy móc hiện đại, quy trình sản xuất khép kín, áp dụng các tiêu chuẩn chất lượng: GACP, HACCP, ISO 9001:2015, ISO 22000:2018 để tạo ra các sản phẩm chất lượng tốt. Hiện công ty duy trì công việc ổn định cho 28 lao động với mức thu nhập bình quân 7 triệu đồng/người/ tháng.

Công ty Cổ phần Dược liệu Pù Mát tham gia và giới thiệu sản phẩm ở các Hội chợ trong và ngoài nước

Nguồn nguyên liệu đầu vào sản xuất 100% tại địa phương. Vùng trồng dược liệu có quy mô 23 ha, trong đó công ty trực tiếp trồng, chăm sóc 4 ha và 19 ha còn lại liên kết với người dân tại các xã: Châu Khê (8 ha), Lạng Khê (4 ha), Thạch Ngàn (2 ha), Lục Dạ (2 ha), Chi Khê (3 ha). Vùng trồng dược liệu bao gồm các cây: cà gai leo, dây thìa canh, giảo cổ lam, mướp đắng rừng và một số cây dược liệu khác với sản lượng hơn 1.000 tấn/năm. Thông qua mô hình liên kết trồng dược liệu này đã tạo việc làm, nguồn thu ổn định cho khoảng 150 hộ dân tại 5 xã tham gia.

Nhờ việc trồng và thu mua nguyên liệu trong dân, các sản phẩm OCOP của công ty được sản xuất quanh năm. Tính đến nay, thị trường tiêu thụ các sản phẩm của công ty 100% là trong nước. Ngoài thị trường trong tỉnh Nghệ An, các sản phẩm của công ty được mở rộng tiêu thụ tại thị trường các tỉnh, thành gồm: Hà Nội, Thanh Hóa, Hải Phòng, Quảng Bình, Thừa Thiên – Huế, Đắk Lắk, Lâm Đồng, Bình Phước, Bình Dương, thành phố Hồ Chí Minh,…

Các sản phẩm OCOP của công ty đến với khách hàng trong và ngoài tỉnh thông qua nhiều hình thức: từ tự bán tại doanh nghiệp đến bán sỉ qua thương lái trong và ngoài tỉnh, qua hợp đồng liên kết sản xuất và qua hệ thống cửa hàng phân phối (4 gian hàng ở huyện Con Cuông và thành phố Vinh công ty trực tiếp vận hành; 178 đại lý phân phối trên toàn quốc). Hiện nay, sản phẩm OCOP của công ty hiện đã có mặt tại hệ thống siêu thị trong nước (như: Maximart, Co.op mart, Winmart, Senmart, Mường Thanh mart) và các cửa hàng trưng bày, giới thiệu sản phẩm OCOP của tỉnh.

Để giới thiệu, quảng bá sản phẩm đến với đông đảo khách hàng, công ty đã và đang sử dụng nhiều phương tiện gồm: xây dựng và vận hành website (https://duoclieupumat.com); sử dụng mạng xã hội (zalo, facebook); sử dụng trang TMĐT (37nghean.com, voso.vn, postmart.vn, shopee, tiktok); livestream trên mạng xã hội; tham gia các chương trình xúc tiến thương mại; các chương trình kết nối, giao lưu giới thiệu do các sở ban ngành và chính quyền các địa phương tổ chức; các chương trình giới thiệu sản phẩm tại các hệ thống siêu thị… Riêng kênh TMĐT, dù công ty mới triển khai từ năm 2023 nhưng đã chiếm hơn 10% doanh số. Ở những cuộc xúc tiến thương mại tầm cỡ quốc gia, trong số các sản phẩm của tỉnh Nghệ An luôn có sản phẩm của công ty tham gia trưng bày.

Trong kế hoạch sản xuất kinh doanh đến năm 2030, công ty sẽ xây dựng một nhà máy sản xuất đông dược đạt GMP (tiêu chuẩn thực hành tốt sản xuất thuốc). Cùng với đó là việc hoàn thiện nhãn mác, bao bì để đưa các sản phẩm OCOP 4 sao trở thành sản phẩm OCOP 5 sao tiến tới xuất khẩu ra nước ngoài. Để thực hiện được kế hoạch này, nguồn vốn đầu tư và thực hiện chuẩn hóa sản phẩm, đảm bảo các tiêu chuẩn về thương mại là hai ưu tiên hàng đầu của công ty.

Thứ tư, Tổ hợp tác sản xuất miến gạo và bánh đa tại làng nghề Quy Chính

Tổ hợp tác sản xuất miến gạo và bánh đa tại làng nghề Quy Chính có sản phẩm miến gạo đã được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao năm 2020. Tuy nhiên, sản phẩm đã hết hiệu lực và chủ thể không đăng ký đánh giá lại. Lý do không tham gia được chủ thể chia sẻ là do hồ sơ thủ tục hành chính phức tạp, mất nhiều thời gian; trong khi đó quy mô sản xuất nhỏ, chủ thể xác định khó mở rộng thị trường tiêu thụ.

Năm 2018, được sự hỗ trợ của cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) về máy móc, trang thiết bị sản xuất, thiết kế bao bì, nhãn mác, Tổ hợp tác được thành lập với 24 thành viên (hộ). Nhờ đó, sản phẩm miến gạo Quy Chính đã được đóng bao bì, có nhãn mác, mã vạch để truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Sau 6 năm xây dựng sản phẩm OCOP, quy mô sản xuất của tổ hợp tác không thay đổi với số thành viên tham gia vẫn 24 hộ như lúc mới thành lập. Trong quá trình sản xuất, tổ hợp tác có sự đầu tư thêm về máy móc, dụng cụ sản xuất, gia tăng về sản lượng sản xuất, chất lượng tốt hơn, doanh thu tăng tuy nhiên lợi nhuận và thu nhập của người lao động tăng không đáng kể từ 2 lên 3 triệu đồng/người/tháng do chi phí sản xuất tăng. Hiện nay, sản phẩm miến gạo của tổ hợp tác đang vấp phải sự cạnh tranh lớn trên thị trường về giá bán bởi những loại miến trôi nổi trên thị trường thường giá thấp hơn từ 8.000 – 10.000 đồng/kg. Điều này đã khiến cho sản phẩm của tổ hợp tác dù đạt chất lượng tốt nhưng vẫn khó khăn để mở rộng thị trường.

Khâu đóng gói, kiểm tra sản phẩm Miến gạo Quỳ Chính

Nguồn nguyên liệu sản xuất miến gạo 100% tại địa phương, đó là gạo Khang Dân. Sản phẩm miến gạo của tổ hợp tác được duy trì sản xuất quanh năm và khi có đơn đặt hàng. Thị trường tiêu thụ sản phẩm 100% là trong nước (trong và ngoài tỉnh), trong đó thị trường chính là trong tỉnh. Các huyện trong tỉnh tiêu thụ nhiều gồm: thành phố Vinh, Thanh Chương, Nghĩa Đàn, Quỳnh Lưu,…Sản phẩm miến gạo của tổ hợp tác chủ yếu bán qua 3 hình thức: bán trực tiếp tại hộ, bán sĩ qua thương lái trong và ngoài tỉnh và qua các cửa hàng thực phẩm sạch. Tại thành phố Vinh, sản phẩm được giới thiệu và bán tại một số siêu thị, cửa hàng gồm: Maximart Vinh; cửa hàng thực phẩm sạch Tomato Vinh; cửa hàng thực phẩm sạch Tâm Nguyên; siêu thị Đặc sản Nghệ Tĩnh; các điểm trưng bày, giới thiệu và bán các sản phẩm OCOP của tỉnh Nghệ An,…Việc quảng bá, tiêu thụ sản phẩm của tổ hợp tác chủ yếu qua: mạng xã hội (zalo, facebook); bán hàng trên trang TMĐT (postmart.vn); tham gia các chương trình xúc tiến thương mại do các sở ban ngành và chính quyền các địa phương tổ chức;…

Tuy nhiên, từ thời điểm được công nhận đến nay, sản phẩm miến gạo Quy Chính chưa phát triển, tạo được sức bật như kỳ vọng. Hệ thống thị trường tiêu thụ của sản phẩm còn nhỏ, chưa kết nối được các thị trường lớn trong nước, chưa tương xứng với khả năng sản xuất của cơ sở. Việc xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm là những khó khăn mà tổ hợp tác đã và đang gặp phải.

Trong các hình thức tiêu thụ sản phẩm OCOP của các cơ sở, hình thức chính là tiêu thụ tại chỗ và bán sỉ qua thương lái, chưa phát triển đa dạng kênh phân phối; số chủ thể có các sản phẩm OCOP đạt sao được đưa vào hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại, cửa hàng thực phẩm, bách hóa, nhà thuốc, các điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP nhưng số lượng các loại sản phẩm OCOP được đưa vào hệ thống siêu thị, chuỗi bán lẻ, trung tâm thương mại chưa nhiều. Các điểm, cửa hàng trưng bày, giới thiệu và bán sản phẩm OCOP đi vào hoạt động nhưng hiệu quả còn hạn chế bởi quy mô nhỏ lẻ, cơ sở hạ tầng thiếu đồng bộ và việc lựa chọn địa điểm để xây dựng chưa phù hợp. Cùng với đó, việc quảng bá, trưng bày sản phẩm OCOP tại các điểm du lịch, điểm dừng chân trên địa bàn tỉnh chưa được chú trọng. Tại các khách sạn lớn cũng chưa bố trí không gian để trưng bày, giới thiệu và bán các sản phẩm OCOP, sản phẩm đặc trưng của tỉnh Nghệ An để phục vụ nhu cầu mua sắm của khách du lịch. Vì vậy. Thương mại điện tử đang trở thành xu hướng kinh doanh phổ biến thì mạng xã hội (zalo, facebook, tiktok,..) được sử dụng phổ biến nhất; Các phương tiện quảng bá khác như: website, bán hàng trực tuyến (online), bán hàng tương tác trực tiếp,… vẫn chưa được sử dụng nhiều.

ThS. Hoàng Đình Ngọc