Giống lúa mùa lạ lùng, cây cao kều, tại sao “lúa trời” này trổ bông không tính ngày tháng, làm ra gạo đặc sản Long An?

Giống lúa mùa được trồng từ xa xưa-lúa Nàng Thơm Chợ Đào là một giống lúa cổ truyền của vùng đất Chợ Đào, thuộc xã Mỹ Lệ, huyện Cần Đước, tỉnh Long An (trước thời điểm sáp nhập tỉnh Tây Ninh, Long An). Gạo Nàng Thơm Chợ Đào-đặc sản Long An, nổi tiếng cả có mùi thơm tự nhiên, thoang thoảng mùi hoa lài kết hợp với mùi cốm non, dẻo vừa phải, cơm nguội vẫn dẻo…

Nàng Thơm Chợ Đào-Gạo đặc sản Long An, gạo “cực phẩm” của Việt Nam

Khi nói đến lúa mùa-giống lúa chỉ trồng được 1 vụ trong năm, thường trồng vào mùa mưa-giống lúa Nàng Thơm Chợ Đào, gạo Nàng Thơm Chợ Đào nhiều người nhầm rằng đây chắc chắn là một đặc sản, sản vật vùng Đồng Tháp Mười, tỉnh Long An.

Tuy nhiên, sự thật không phải như vậy, bởi huyện Cần Đước là 1 trong các huyện phía Đông của tỉnh Long An. Trong khi đó, một số huyện phía Tây của tỉnh mới thuộc vùng Đồng Tháp Mười.

Gạo Nàng Thơm Chợ Đào của tỉnh Long An nổi bật với những đặc điểm riêng biệt mà khó có loại gạo nào khác ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) sánh kịp.

Đó là, gạo Nàng Thơm Chợ Đào có hương thơm đặc trưng, rất dễ ngửi và phân biệt mùi thơm của loại gạo “cực phẩm” này với các loại gạo thơm khác đang trồng ở các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long.

Mùi thơm đặc trưng khó lẫn vào đâu được là điểm khác biệt lớn nhất của gạo Nàng Thơm Chợ Đào.

Gạo Nàng Thơm Chợ Đào có mùi thơm tự nhiên, thoang thoảng như mùi hoa lài kết hợp với mùi cốm non, người ngửi thấy rất dễ chịu và tạo cảm xúc lưu luyến.

Mùi thơm này loại gạo đặc sản Long An không mất đi khi nấu mà còn lan tỏa khắp nhà, kích thích vị giác.

Hạt cơm nấu từ gạo Nàng Thơm Chợ Đào có vị ngọt thanh, vị đậm đà, không bị nhạt nhẽo như một số loại gạo khác.

Cơm khi nấu chín tới có độ dẻo vừa, hạt cơm căng tròn, bóng đẹp nhưng không bị bết dính khi đơm, khi xới, ngay cả dùng muỗng để xúc. Khi ăn, hạt cơm mềm mại nhưng vẫn giữ được độ săn chắc nhẹ, không bị nát bấy. Đây là một điều quý.

Một đặc điểm nổi bật khác là cơm nấu từ gạo Nàng Thơm Chợ Đào khi để nguội vẫn giữ được độ mềm dẻo và hương thơm, không bị khô cứng hay mất mùi như nhiều loại gạo thông thường khác.

Gạo Nàng Thơm Chợ Đào thường có khả năng bảo quản tốt hơn, ít bị mốc hay giảm chất lượng theo thời gian so với các loại gạo phổ biến khác ở Long An nói riêng, khu vực ĐBSCL nói chung.

Trong thực tế canh tác, giống lúa đặc sản Nàng Thơm Chợ Đào chỉ cho chất lượng tốt nhất khi trồng trên vùng đất Chợ Đào, xã Mỹ Lệ, huyện Cần Đước, tỉnh Long An (trước thời điểm sáp nhập tỉnh Tây Ninh, Long An) với điều kiện thổ nhưỡng, nguồn nước đặc thù.

Khi trồng lúa này ở nơi khác, dù vẫn là giống gốc, nhưng chất lượng gạo cũng khó lòng đạt được như khi trồng trên đất Chợ Đào. Đây lại là điểm “cực phẩm” nữa của loại lúa mùa nổi tiếng này.

Giống lúa cổ xưa đã truyền qua các thế hệ

Giống lúa Nàng Thơm Chợ Đào là một giống lúa quý giá, mang đậm bản sắc văn hóa và nông nghiệp của Long An, xứng đáng được bảo tồn và phát triển.

Đây là giống lúa mùa, có nghĩa là lúa Nàng Thơm Chợ Đào được trồng một vụ duy nhất trong năm, thường vào mùa mưa, xưa đất Cần Đước cũng là mùa nước nổi.

Lúa Nàng Thơm Chợ Đào trên đất Cần Đước, tỉnh Long An thường thu hoạch vào cuối mùa mưa hoặc đầu mùa khô. Giống lúa này đã tồn tại hàng trăm năm, thậm chí có thể lâu hơn và được canh tác bởi người dân địa phương qua nhiều thế hệ.

Nông dân trồng lúa Nàng Thơm Chợ Đào ở xã Mỹ Lệ, huyện Cần Đước, tỉnh Long An (trước thời điểm sáp nhập tỉnh Tây Ninh, Long An). Điểm dễ nhận thấy là giống lúa mùa này có thân cây cao hơn gần gấp đôi các giống lúa thông thường, sau gieo cấy phải 6 tháng mới cho thu hoạch, gạo Nàng Thơm Chợ Đào là sản vật Long An, đặc sản nổi tiếng Việt Nam. Ảnh: Huỳnh Phong (Báo Long An).

Chính vì vậy, giống lúa Nàng Thơm Chợ Đào thích nghi hoàn toàn với điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu đặc thù của vùng Chợ Đào, xã Mỹ Lệ, huyện Cần Đước, tỉnh Long An (trước thời điểm sáp nhập tỉnh Tây Ninh, Long An)

Theo tác giả Huỳnh Phong trên Báo Long An, giống lúa Nàng Thơm Chợ Đào gieo tháng 6, 7 đến tiết đông chí (khoảng 21 – 22 tháng Chạp) thì đồng loạt trổ bông.

Điều đặc biệt là nếu có ai đó cố tình cấy lúa sớm hơn, giả dụ cấy trước 1 hoặc 2 tháng thì giống lúa Nàng Thơm Chợ Đào cũng vẫn chờ đến tiết đông chí mới trổ bông. Đây là một đặc điểm lạ lùng nữ của giống lúa đặc sản này.

Lúa lùa-giống lúa Nàng Thơm Chợ Đào có chiều cao gấp đôi cây lúa bình thường với chu kỳ sinh trưởng 170 – 185 ngày (khoảng 6 tháng) nên 1 năm chỉ cấy được có một mùa và thường là mùa mưa. Nước ngập sâu, cây lúa mùa vẫn ngoi lên, “vươn mình”.

Theo các nông dân bản địa trồng lúa mùa-giống lúa Nàng Thơm Chợ Đào thì giống lúa này đã thoái hóa, cần được các nhà khoa học, nhà nông nghiên cứu, tìm cách phục tráng.

Những năm gần đây, đã có nhiều đơn vị quản lý, ngành chức năng, các viện nghiên cứu, trường Đại học thực hiện một số đề tài nghiên cứu, phục tráng giống lúa mùa nổi tiếng này.

Kết quả phục tráng cho ra giống lúa Nàng Thơm Chợ Đào năng suất cao hơn, cơ bản giữ được các đặc điểm của của gạo Nàng Thơm Chợ Đào.

Nhưng theo đánh giá, kinh nghiệm của một số lão nông lớn tuổi vùng Chợ Đào, tỉnh Long An, mùi thơm của gạo, cơm từ giống lúa Nàng Thơm Chợ Đào đã được phục tráng vẫn chưa đạt tới “mùi nguyên thủy”…

Nguồn tin: danviet.vn (Bá Việt st)