Tháng 6/2025, tỉnh Ninh Bình đã chính thức được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới năm 2024. Không chỉ đáp ứng đầy đủ 8 nội dung quy định của Trung ương đối với NTM cấp tỉnh, Ninh Bình còn vượt xa nhiều chỉ tiêu quan trọng, thể hiện bước tiến bền vững trong phát triển nông thôn.
Biến rơm rạ thành “vàng” OCOP
Đến nay, hơn 63% số xã trên địa bàn tỉnh đã đạt chuẩn NTM nâng cao, vượt qua yêu cầu tối thiểu là 40%. Hệ thống hạ tầng giao thông – cảnh quan được đầu tư đồng bộ, với 100% tuyến quốc lộ, tỉnh lộ và hơn 72% tuyến đường xã, phường được trồng cây xanh. Diện tích cây xanh công cộng bình quân đạt 6,5m²/người, vượt đáng kể so với mức chuẩn 4m²/người theo quy định.
Đáng chú ý, tỉnh Ninh Bình sáp nhập với hai tỉnh Hà Nam (cũ) và Nam Định (cũ), là các địa phương đều có tỷ lệ xã, phường đạt chuẩn NTM gần như 100%, tạo nền tảng vững chắc để Ninh Bình mới tiếp tục tiến tới các mục tiêu NTM nâng cao và kiểu mẫu trong giai đoạn tiếp theo.
Bà Lưu Thị Hương (phường Yên Thắng) chia sẻ, chợ nông thôn hiện nay đã tươm tất hơn, hàng hóa phong phú, đa dạng. Các sản phẩm OCOP địa phương được ưa chuộng nhờ độ nhận diện thương hiệu OCOP ngày một nâng cao, góp phần giúp đời sống người dân ổn định hơn.
Một trong những mô hình tiêu biểu của khu vực kinh tế tập thể đóng góp tích cực vào tiến trình xây dựng NTM tại địa phương là HTX Nấm và Tiểu thủ công nghiệp Tuấn Hiệp (xã Giao Hoà). Với tư duy đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp và cách làm khác biệt, HTX đã chứng minh hướng đi hiệu quả khi kết hợp sản xuất xanh, áp dụng công nghệ cao và phát triển sản phẩm OCOP gắn với bảo vệ môi trường nông thôn.
 |
Vòng tuần hoàn nông sản đóng góp tích cực vào kinh tế – môi trường khu vực nông thôn Ninh Bình. |
Thành lập năm 2014 với 7 thành viên, đến nay HTX phát triển lên 15 thành viên, tạo việc làm thường xuyên cho 12 lao động chính thức và 10 lao động thời vụ, mang lại doanh thu hơn 2 tỷ đồng mỗi năm. Hiện, HTX sở hữu 3.000m2 nhà xưởng sản xuất, với hệ thống máy móc, thiết bị hiện đại được cơ giới hóa tới 80% công đoạn.
Điểm đặc biệt của HTX là cách “biến rác thành vàng” khi tận dụng nguồn rơm rạ dư thừa vốn thường bị người dân đốt bỏ gây ô nhiễm làm nguyên liệu trồng nấm.
“Chúng tôi đầu tư máy cuộn rơm, vừa tận dụng nguồn rơm sẵn có, vừa giảm chi phí đầu vào và hạn chế ô nhiễm môi trường”, Giám đốc HTX Vũ Tuấn Hiệp chia sẻ. Cách làm này không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn đóng góp to lớn trong thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng NTM.
HTX hiện sản xuất khoảng 50 tấn nấm mỗi năm, với giá bán trung bình 35.000–40.000 đồng/kg; các sản phẩm chế biến như nem nấm, giò nấm có giá từ 150.000–200.000 đồng/kg.
Đặc biệt, khi Chương trình OCOP được triển khai trên địa bàn tỉnh, HTX đã tích cực đẩy mạnh hoàn thiện sản phẩm và tham gia nhiệt tình. Kết quả, HTX đến nay đã có 6 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 3 sao gồm nấm sò nâu, nấm sò trắng, mộc nhĩ thái sợi, nấm linh chi, nem nấm, giò nấm.
Trong sản xuất, HTX mạnh dạn đầu tư máy băm rơm, máy trộn mùn cưa tự động, máy đóng bịch phôi, hệ thống tưới sương mù, điều chỉnh nhiệt độ – độ ẩm tự động và kho lạnh bảo quản nấm. Việc điều khiển thiết bị qua smartphone giúp HTX sản xuất nấm trái vụ, chủ động kiểm soát chất lượng, giảm chi phí và tăng năng suất. Đây là minh chứng rõ nét cho nỗ lực đáp ứng các yêu cầu về ứng dụng công nghệ cao và chuyển đổi số trong nông nghiệp nông thôn, đóng góp vào NTM.
Không dừng lại ở khâu sản xuất, HTX còn mở rộng thị trường qua các sàn thương mại điện tử và website riêng, đưa sản phẩm đến nhiều tỉnh, thành như Điện Biên, Sơn La, Tuyên Quang, Hà Nội, khẳng định vị thế thương hiệu nông sản sạch của Ninh Bình.
Nhờ cách làm bài bản và sáng tạo, năm 2022, HTX Tuấn Hiệp được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen vì mô hình sản xuất – kinh doanh hiệu quả, giúp đỡ nông dân xóa đói giảm nghèo, và tiếp tục được vinh danh là một trong 63 HTX tiêu biểu toàn quốc năm 2023.
Theo ông Hiệp, thành công của HTX không chỉ nằm ở lợi nhuận, mà còn ở việc “chia sẻ tri thức, lan tỏa mô hình nông nghiệp sạch, bền vững” – tinh thần đúng với mục tiêu của chương trình NTM: phát triển kinh tế đi đôi với bảo vệ môi trường, nâng cao đời sống người dân nông thôn.
Vòng đời “xanh” của nông sản OCOP
Với tư duy sản xuất hiện đại và định hướng phát triển nông nghiệp tuần hoàn, HTX Kinh tế nông nghiệp tuần hoàn Đình Mộc (xã Giao Thủy) đang trở thành điểm sáng trong phát triển kinh tế nông thôn và sản phẩm được chứng nhận OCOP, gắn với xây dựng NTM. Mô hình hoạt động hiệu quả, ứng dụng công nghệ cao và hướng tới nông nghiệp sinh thái đã giúp HTX vừa nâng cao giá trị nông sản, vừa cải thiện đời sống người dân địa phương.
 |
Người dân vui mừng, phấn khởi khi chương trình NTM được triển khai hiệu quả tại địa phương. |
Từ năm 2015, tiền đề của HTX là doanh nghiệp cơ khí Đình Mộc đã mạnh dạn đầu tư thuê 40ha ruộng tại xã Xuân Vinh (nay là xã Xuân Hưng) và 73ha tại xã Giao Thủy để hình thành vùng sản xuất tập trung theo hướng “đa canh, đa cây”. Năm 2021, HTX chính thức được thành lập và đi vào hoạt động bài bản, tận dụng thế mạnh sẵn có để đưa cơ giới hóa và cơ khí hóa nông nghiệp vào toàn bộ chuỗi sản xuất.
Hiện, HTX đã đầu tư khoảng 8 tỷ đồng cho hoạt động trồng lúa chất lượng cao, rau, củ, quả và cây dược liệu theo hướng hữu cơ, an toàn sinh học, đồng thời xây dựng mô hình sản xuất tuần hoàn khép kín: tận dụng phụ phẩm nông nghiệp như rơm rạ, rau củ, phế thải chăn nuôi để làm phân bón hữu cơ, nuôi giun, sản xuất thức ăn cho vịt, ngan. Quy trình này không chỉ giúp giảm phát thải, bảo vệ môi trường, mà còn đáp ứng các tiêu chí nông nghiệp bền vững trong chương trình NTM.
Nhờ ứng dụng khoa học kỹ thuật, nông dân thành viên HTX ngày càng thành thạo trong vận hành máy móc hiện đại, sử dụng máy bay nông nghiệp để phun thuốc, bón phân và chăm sóc lúa. Việc cơ giới hóa toàn diện từ khâu sản xuất, thu hoạch, sơ chế đến bảo quản giúp HTX chủ động được mùa vụ, giảm chi phí và tăng năng suất.
Song song với trồng lúa, HTX đã xây dựng vùng sản xuất rau an toàn 5ha, cho sản lượng hơn 190 tấn/năm, với nhiều loại rau củ như cải ngọt, cải chip, bắp cải, rau dền, cà tím, dưa chuột…. Tham gia Chương trình OCOP, HTX hiện có 16 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 3 sao, góp phần làm phong phú thêm danh mục sản phẩm đặc trưng của địa phương.
Mỗi năm, HTX đạt giá trị xuất khẩu từ 8 – 9 tỷ đồng, tạo việc làm ổn định cho 50 lao động tại chỗ với mức thu nhập 4,5 triệu đồng/người/tháng, và thu hút hàng trăm lao động thời vụ ở địa phương. Với tổng tài sản khoảng 50 tỷ đồng, HTX có đủ năng lực mở rộng quy mô, hướng tới mô hình “nông nghiệp sinh thái – nông thôn hiện đại – nông dân văn minh”.
Giám đốc Đinh Xuân Mộc cho biết, HTX luôn chú trọng đào tạo kỹ năng sản xuất an toàn cho thành viên, tổ chức giám sát chéo, ghi chép nhật ký sản xuất, đồng thời chuyển đổi phương thức canh tác sang VietGAP, GlobalGAP và nông nghiệp hữu cơ. HTX cũng đầu tư bao bì, mã QR truy xuất nguồn gốc và quảng bá sản phẩm qua fanpage trên mạng xã hội, giúp thương hiệu Đình Mộc ngày càng được biết đến rộng rãi.
Với những đóng góp nổi bật, năm 2023, HTX Kinh tế nông nghiệp tuần hoàn Đình Mộc và cá nhân bà Mai Thị Nhung – Phó Giám đốc HTX đã được Liên minh HTX Việt Nam tặng Bằng khen vì có thành tích xuất sắc trong phát triển kinh tế tập thể.
Không chỉ tạo ra chuỗi sản xuất khép kín, thân thiện với môi trường, HTX Đình Mộc còn khẳng định vai trò hạt nhân trong chuyển đổi nông nghiệp nông thôn theo hướng xanh – thông minh – bền vững, góp phần quan trọng vào hành trình đưa Ninh Bình hướng tới NTM nâng cao.
Chuyển đổi số hướng tới NTM thông minh
Thời gian qua, Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX Ninh Bình đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ thiết thực cho khu vực kinh tế tập thể. Các hoạt động tập trung vào đào tạo chuyển đổi số, kỹ năng xúc tiến thương mại và quản trị gian hàng điện tử, giúp HTX chủ động hơn trong sản xuất, kinh doanh.
Song song đó là các chương trình tư vấn thiết kế bao bì, nhãn mác, đăng ký bảo hộ thương hiệu, mã số mã vạch, chứng nhận VietGAP. Nhiều HTX cũng được hỗ trợ tiếp cận nguồn vốn ưu đãi và xúc tiến thương mại thông qua hội chợ, sàn thương mại điện tử, góp phần mở rộng đầu ra cho nông sản địa phương.
Với vai trò “bà đỡ” của khu vực kinh tế tập thể, Liên minh HTX Việt Nam đã chỉ đạo Trung tâm các Chương trình Kinh tế Xã hội phối hợp địa phương triển khai chuyển đổi số trong xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025. Các hội nghị, hội thảo và phong trào thi đua đã tạo nền tảng cho NTM thông minh, lan tỏa tinh thần đổi mới tới từng HTX và người dân.
Tại Ninh Bình, quá trình chuyển đổi số và hợp tác cộng đồng đã mang lại diện mạo mới cho nông thôn. Ông Lê Văn Sinh, người dân xã Yên Mô, cho biết trước đây đường làng nhỏ hẹp, lầy lội, nay đã thay bằng những tuyến đường nhựa khang trang, giúp đi lại, học tập thuận tiện hơn.
Những đổi thay này đến từ tinh thần “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân hưởng lợi”, phát huy tối đa sức dân trong phát triển nông thôn. Ninh Bình còn gắn xây dựng NTM với các phong trào như “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” hay “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch”, góp phần nâng cao ý thức cộng đồng.
Đại diện Sở NN&MT Ninh Bình khẳng định: “Hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM không phải là điểm kết thúc, mà là khởi đầu cho giai đoạn phát triển NTM nâng cao, kiểu mẫu – gắn với chuyển đổi số, du lịch nông thôn và nông nghiệp công nghệ cao, hướng tới nông thôn thông minh, văn minh, bền vững”.
Trong bối cảnh sáp nhập với các tỉnh có tỷ lệ xã đạt chuẩn NTM gần như tuyệt đối, những kết quả Ninh Bình đạt được càng có ý nghĩa sâu sắc. Đây là dấu mốc quan trọng, đồng thời là nền tảng vững chắc để tỉnh bước vào giai đoạn phát triển mới, chủ động hòa nhập vùng kinh tế – xã hội mở rộng.
Nguồn: vnbusiness.vn (Minh Hiền st)
Loading ...