Du lịch cộng đồng – sinh kế bền vững

Đội văn nghệ thôn Cốc Tộc hát Then phục vụ du khách trên hồ Ba Bể.

Tiềm năng từ bản sắc dân tộc

Giữa không gian mênh mông của hồ Ba Bể, giọng hát Then ngọt ngào hòa vào tiếng đàn Tính của Đội văn nghệ thôn Cốc Tộc, xã Ba Bể, tạo nên một khung cảnh vừa thơ mộng vừa đậm đà bản sắc.

Sinh ra và lớn lên ở thôn Cốc Tộc, từ khi du lịch phát triển, chị Trịnh Thúy Quỳnh đã mạnh dạn đi học và tham gia tổ hướng dẫn viên du lịch, thành lập câu lạc bộ hát Then phục vụ văn nghệ cho du khách.

Hồ Ba Bể là một trong 20 hồ nước ngọt đặc biệt của thế giới, với vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ, thảm thực vật phong phú và nhiều nét văn hóa đặc trưng, những bản làng ven hồ có sức hút lớn bởi nhiều thắng cảnh độc đáo như thác Đầu Đẳng, ao Tiên, động Puông, đảo Bà Góa…

Đặc biệt, nơi đây vẫn lưu giữ hoạt động sinh hoạt văn hóa đậm đà bản sắc độc đáo của đồng bào các dân tộc Tày, Nùng, Mông, Dao. Những năm qua, người dân trong vùng lõi Vườn quốc gia Ba Bể đã đầu tư phát triển du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm.

Nét văn hóa đặc trưng của người dân tộc Tày là những ngôi nhà sàn, từ khi làm du lịch, các ngôi nhà sàn chuyển sang làm dịch vụ homestay được đầu tư chỉnh trang khuôn viên, phòng nghỉ. Những người làm dịch vụ du lịch đã được tập huấn, hướng dẫn cách khai thác tiềm năng từ dịch vụ homestay để đáp ứng yêu cầu của du khách.

Từ chỗ nhỏ lẻ, manh mún, các hộ gia đình đã cùng vào cuộc, có sự liên kết giữa các loại hình dịch vụ như lưu trú, tham quan hồ, ăn uống, các hoạt động vui chơi giải trí… để tạo trải nghiệm hấp dẫn nhất cho du khách.

Nét đặc sắc trong văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số trở thành điểm nhấn của du lịch cộng đồng.Trong ảnh:Đội văn nghệ thôn Tà Han, xã Nam Cường.

Tại homestay Ba Bể Hada của ông Lục Huy Chung, ngôi nhà sàn truyền thống đã được gia đình ông cải tạo rộng rãi, thoái đãng. Từng khu vực phòng nghỉ lớn, nhỏ, khu vực vệ sinh, bếp ăn, sân vườn được sắp xếp khoa học. Những người phục vụ tại homestay đều là bà con tại thôn bản được tập huấn, học tập cách làm du lịch bài bản.

Xã Ba Bể hiện có gần 60 cơ sở lưu trú, trong đó có hơn 40 cơ sở là nhà sàn với 2 cơ sở homestay đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao; trên 140 xuồng, cùng 10 đội văn nghệ phục vụ du khách. Xuất phát điểm chỉ là những hộ gia đình đồng bào dân tộc thiểu số chân chất, mộc mạc, từ khi du lịch Ba Bể được khai phá và phát triển, người dân đã tích cực học tập, tham gia làm du lịch cộng đồng. Đường làng ngõ xóm, nhà cửa được chỉnh trang, các dịch vụ lưu trú, ẩm thực, văn hóa ngày càng chuyên nghiệp hơn.

Sinh kế bền vững từ du lịch cộng đồng

Không chỉ tại Khu du lịch Ba Bể, mô hình du lịch cộng đồng đã phát triển ra nhiều vùng dân tộc thiểu số khác, nơi lưu giữ những nét đặc trưng riêng của từng dân tộc, gắn với thế mạnh về sản xuất nông, lâm nghiệp, sản phẩm đặc trưng của địa phương.

Thôn Khuân Bang (xã Chợ Mới) được chọn làm mô hình điểm du lịch cộng đồng.

Tại thôn Khuân Bang, một trong những thôn được lựa chọn làm mô hình điểm du lịch cộng đồng của xã Chợ Mới, người dân ở đây đang phát huy thế mạnh về cảnh quan thiên nhiên, bản sắc văn hóa để thu hút du khách.

Nằm cách trung tâm xã Chợ Mới khoảng 3km, trên con đường bê tông khang trang dẫn vào thôn là những nếp nhà sàn ngói đỏ tươi. Thôn Khuân Bang có hơn 60 hộ dân cùng sinh sống, chủ yếu là dân tộc Tày. Người dân trong thôn vẫn giữ được nét đẹp từ những ngôi nhà sàn truyền thống của dân tộc. Với sự định hướng của chính quyền địa phương, người dân đang xây dựng các mô hình homestay, du lịch trải nghiệm để tạo thêm sinh kế.

Giới thiệu với chúng tôi về ngôi nhà sàn mới được xây dựng, ông Nguyễn Văn Hiển, thôn Khuân Bang, xã Chợ Mới, cho biết: Khi thôn được chọn làm điểm du lịch cộng đồng, tôi đã cải tạo những công trình phụ trợ cho phù hợp, tạo cảnh quan xanh, sạch, đẹp để đón tiếp du khách.

Tại các xã phía Bắc, tiềm năng du lịch cộng đồng đã bước đầu được khai phá và tạo thu nhập cho người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số, vùng cao. Các mô hình du lịch cộng đồng đang góp phần đem lại hiệu quả kinh tế – xã hội cho nhiều địa phương, doanh nghiệp.