Chuyện đang lạ ở Nghệ An, đồng lúa ngả vàng mà bông lúa chả chịu cúi đầu, dân chưa biết đâu mà lần

Hàng trăm héc-ta lúa xuân tại Nghệ An đang gặp hiện tượng lạ: cây lúa khỏe mạnh, đồng lúa ngả vàng nhưng bông lúa không cúi đầu, hạt lép chiếm đến 90%. Chuyên gia nông nghiệp gọi đây là thảm họa kép do biến đổi khí hậu và giống lúa thoái hóa, dân chỉ biết nghe thế chứ chưa biết đâu mà lần.

Đây là thời điểm nông dân trên địa bàn tỉnh Nghệ An vào vụ thu hoạch lúa xuân. Tuy nhiên, trên nhiều cánh đồng, lúa vẫn đang “đứng như trời trồng”. Trên bông lúa chỉ toàn hạt lép. Vì thế, người dân cũng không buồn thu hoạch.

Tại huyện Yên Thành nơi được xem là vựa lúa tỉnh Nghệ An với những cánh đồng bát ngát. Nhiều ruộng lúa vẫn đang xanh mướt, bông lúa vươn cao trắng xóa. Người dân địa phương gọi hiện tượng này là “trổ cờ” hoặc “lúa không chịu cúi đầu” vì trên bông toàn là hạt lép.

Bà Ngô Thị Tứ (SN 1975, trú xã Viên Thành, huyện Yên Thành) cho biết, từ giai đoạn gieo cấy đến thời điểm chuẩn bị trổ bông đều phát triển tốt, rất ít sâu bệnh. Tuy nhiên, khi lúa làm đòng thì bắt đầu phát triển chậm lại. Thậm chí cây lúa không chịu cúi đầu mà vẫn đứng như trời trồng. Trên từng bông lúa chỉ lác đác ít hạt chắc, năng suất rất thấp.

Ruộng lúa của gia đình bà Đặng Thị Liệu (SN 1960, trú xã Viên Thành) có khá hơn, nên chỉ thiệt hại khoảng 50%. Bà Liệu cho biết, tình trạng lúa bị lép hạt xảy ra hầu hết trên các cánh đồng ở xã Viên Thành. Tuy nhiên, tùy vào từng giống lúa mà tỷ lệ hạt lép trên bông nhiều hay ít.

Tỷ lệ hạt lép trên từng ruộng lúa ở huyện Yên Thành (tỉnh Nghệ An) khác nhau, giao động ở mức từ 30 đến 70%. Ảnh: N.T

Thống kê sơ bộ, toàn huyện Yên Thành có khoảng 150 ha lúa vụ Xuân bị thiệt hại nặng do lép hạt, thoái hóa đầu bông. Huyện Yên Thành đã thành lập đoàn về các xã kiểm tra, đánh giá lúa vụ Xuân nhằm làm rõ nguyên nhân.

Trao đổi với phóng viên Dân Việt, ông Lê Văn Hồng – Trưởng phòng Nông nghiệp môi trường huyện Yên Thành cho biết: Hiện, đoàn công tác đang kiểm tra trực tiếp tại các địa phương.

Bước đầu ghi nhận, tại những địa phương này, người dân gieo cấy sớm hơn lịch thời vụ mà huyện đã đề ra trước đó từ 10 đến 15 ngày. Vì thế, khi lúa trổ bông thì gặp mưa kéo dài nên ảnh hưởng đến năng suất.

Tình trạng trên cũng diễn ra tại cánh đồng lúa mênh mông ở xã Diễn Nguyên, huyện Diễn Châu, Nghệ An. Toàn xã có 392 ha lúa Xuân. Trong đó có đến 105 ha chịu thiệt hại từ 30 đến 70% và hơn 100 ha thiệt hại dưới 30%.

Trao đổi với phóng viên Dân Việt, ông Đào Xuân Tú – Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp và dịch vụ Diễn Nguyên cho biết: “Các giống lúa bà con canh tác năm nay đều đã dùng nhiều năm qua, hiệu quả tốt.

Tuy nhiên, năm nay thời tiết bất thường, đặc biệt là lúc lúa làm đòng, gặp đúng thời tiết lạnh, mưa dài ngày nên lúa bị lép hạt rất nhiều. Mỗi giống lúa có thời gian sinh trưởng, mức độ mẫn cảm với thời tiết khác nhau. Vì thế, tùy thuộc vào từng giống lúa mức độ thiệt hại khác nhau.

Cũng theo ông Tú, Hợp tác xã đã đề nghị chính quyền địa phương có phương án kiểm tra, làm rõ nguyên nhân để bà con trên địa bàn yên tâm. Trên cơ sở đó đưa ra những biện pháp và cảnh báo người dân trong những vụ mùa mới.

Nguyễn Tình