Bước tiến quan trọng hướng tới sản xuất ca cao bền vững

Ngày 22/10, tại tỉnh Đắk Lắk, Sở NN-MT tỉnhĐắk Lắkcùng Công ty Puratos Grand – Place Việt Nam (PGPV) và Tổ chức Hợp tác quốc tế Đức (GIZ) tổ chức hội thảo tổng kết Dự án “Sản xuất ca cao tái sinh nhằm hỗ trợ phát triển sinh kế tại Việt Nam” (ReCoPro). Hội thảo quy tụ hơn 50 đại biểu đến từ các cơ quan Nhà nước, tổ chức quốc tế, khu vực tư nhân và hợp tác xã trồng ca cao cùng đánh giá kết quả đạt được, chia sẻ bài học kinh nghiệm và thảo luận định hướng phát triển bền vữngngành ca caoViệt Nam.

Bà Đặng Thị Thủy, Phó Giám đốc Sở NN-MT tỉnh Đắk Lắk cho biết, ca cao là cây trồng giàu tiềm năng, giúp đa dạng hóa cây trồng, tăng thu nhập, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu. UBND tỉnh Đắk Lắk đang chỉ đạo xây dựng đề án phát triển cây ca cao bền vững với mục tiêu xây dựng chuỗi giá trị ca cao toàn diện từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ, đảm bảo hiệu quả về kinh tế, xã hội và môi trường, hướng tới phát thải thấp, tăng trưởng xanh và hội nhập quốc tế.

Xây dựng 8 mô hìnhtrình diễn

Dự án “Sản xuấtca caotái sinh nhằm hỗ trợ phát triển sinh kế tại Việt Nam” do Công ty Puratos Grand – Place Việt Nam và Tổ chức Hợp tác quốc tế Đức thực hiện tại 2 tỉnh Đắk Lắk và Lâm Đồng từ tháng 11/2021 đến tháng 11/2025. Mục tiêu của dự án nhằm tăng cường năng lực thích ứng của nông hộ trồng ca cao quy mô nhỏ trước biến đổi khí hậu thông qua đa dạng hóa nguồn thu nhập.

Sau 4 năm triển khai, dự án đã đánh dấu cột mốc quan trọng trong hành trình phát triển ngành ca cao bền vững, thể hiện sức mạnh của hợp tác theo chuỗi cung ứng, mang lại lợi ích kinh tế, xã hội và môi trường lâu dài.

Dự án đã cung cấp gần 90.000 cây giống cho 300 nông hộ trên cơ sở đánh giá điều kiện trang trại của chuyên gia, đi kèm hướng dẫn kỹ thuật và giám sát định kỳ. Bên cạnh đó, 88 buổi tập huấn và trình diễn thực địa được tổ chức với hơn 2.000 lượt người tham gia, giúp nông dân áp dụng các thực hành nông nghiệp tái sinh, quản lý trang trại và phát triển kinh doanh.

Các kỹ thuật do dự án giới thiệu đã chứng minh hiệu quả trong canh tác lẫn kinh tế. Ví dụ hệ thống tưới nhỏ giọt giúp nông dân giảm tới 30% lượng nước sử dụng, tối ưu hóa hiệu quả phân bón qua hệ thống tưới và giảm đáng kể công lao động cho khâu tưới và bón phân.

Ngoài ra, nông dân được hướng dẫn tận dụng phụ phẩm nông nghiệp như vỏ ca cao, lá cây và chất hữu cơ khác để sản xuất phân compost, góp phần cải thiện độ phì đất và giảm chi phí đầu vào. Các thực hành tái sinh này giúp cây ca cao sinh trưởng tốt hơn trong điều kiện khí hậu biến đổi, đồng thời thúc đẩy sản xuất nông nghiệp bền vững vàbảo vệ môi trường.

Cùng với đó, dự án đã xây dựng 8 vườn mô hình trình diễn tại Đắk Lắk và Lâm Đồng, được trang bị hệ thống tưới nhỏ giọt và khu vực ủphân compost. Các nông hộ tham gia được chuyên gia dự án thường xuyên đến thăm, hướng dẫn các thực hành tái sinh như ủ phân từ vỏ ca cao và phân bò, sử dụng dung dịch vi sinh và nấm Trichoderma để quản lý sâu bệnh và cải thiện đất, nuôi kiến vàng để phòng trừ sinh vật gây hại tự nhiên. Các mô hình này đã mang lại kết quả rõ rệt về năng suất, chất lượng ca cao và hiệu quả bảo vệ môi trường.

Đặc biệt có 2 vườn mô hình ở Ea kar (Đắk Lắk) đã tăng năng suất hạt ướt gấp 1,5 lần so với trước khi áp dụng các phương pháp canh tác tái sinh (trong giai đoạn 2023 – 2025) và so với các vườn sản xuất truyền thống khác.

Trao quyền nhiều hơn cho nông dân

Không chỉ dừng ở khía cạnh kỹ thuật, dự án còn nâng cao các kỹ năng kinh doanh cho nông dân. Các hợp tác xã được hỗ trợ trong lĩnh vực tiếp thị, thương mại điện tử và xây dựng thương hiệu. Nông dân được hướng dẫn quảng bá sản phẩm trên nền tảng số, cải thiện bao bì để đáp ứng nhu cầu thị trường và phát triển thương hiệu hợp tác xã mạnh hơn. Sự kết hợp giữa hỗ trợ kỹ thuật và kinh doanh đã tăng khả năng tiếp cận thị trường, củng cố niềm tin, ổn định thu nhập của nông dân.

Ông Daniel Herrmann, Trưởng khối Chính sách khí hậu – GIZ Việt Nam cho biết: “Dự án là một ví dụ điển hình cho thấy canh tác ca cao thích ứng với khí hậu có thể giúp tăng năng suất và thu nhập cho nông dân, đồng thời đóng góp vào chương trình hành động về khí hậu”.

Theo ông Daniel Herrmann, những bài học rút ra từ quan hệ đối tác phát triển giữa Công ty Puratos Grand – Place Việt Nam và Tổ chức Hợp tác quốc tế Đức trong khuôn khổ dự án ReCoPro sẽ góp phần định hình các sáng kiến trong tương lai, mở rộng các thực hành canh tác tái sinh và trao quyền nhiều hơn cho nông dân khi tham gia vào quá trình chuyển đổi xanh của Việt Nam.

Phụ nữ được khuyến khích tham gia các khóa tập huấn và hoạt động sản xuất, góp phần tăng thu nhập hộ gia đình và phát triển cộng đồng. Vai trò của họ trong canh tác ca cao được xem xét trong quá trình xây dựng các phương án canh tác. Đại diện Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Nhất Tâm – đơn vị được dự án hỗ trợ chia sẻ, sự tham gia tích cực của phụ nữ đã giúp nâng cao đời sống hộ gia đình và vai trò lãnh đạo của họ trong cộng đồng.

Dự án cũng đã thử nghiệm những yếu tố ban đầu của một cơ chế tài chính carbon cộng đồng nhằm bù đắp những nỗ lực của nông dân trong việc giảm phát thải khí nhà kính. Trong khuôn khổ sáng kiến này, nông dân được nhận khoản hỗ trợ khuyến khích khoảng 3.000 – 4.000 đồng cho mỗi cây sống trong hai đợt giám sát đầu tiên.

Ông Justin Jacquat, Quản lý ca cao khu vực Châu Á – Thái Bình Dương (Công ty Puratos Grand – Place Việt Nam) chia sẻ: “Chúng tôi hợp tác với Tổ chức Hợp tác quốc tế Đức bởi cả hai bên chia sẻ tham vọng xây dựng chuỗi giá trị ca cao không chỉ hiệu quả về năng suất mà còn mang tính tái sinh, bao trùm và bền vững trong tương lai”.

“Bên cạnh nâng cao năng suất, chúng tôi cũng chú trọng nâng cao kiến thức cho người nông dân, tiếp tục cải thiện khả năng truy xuất nguồn gốc, đặt nền móng cho một ngành ca cao không gây mất rừng, phù hợp với các quy định của Liên minh Châu Âu trong thời gian tới. Dù hoạt động ở bất kỳ đâu, chương trình Cocoa Trace của chúng tôi đều cam kết thu mua ca cao ổn định trong dài hạn. Điều đó có nghĩa chúng tôi đảm bảo sẽ thu mua hạt ca cao từ nông dân một cách đều đặn và bền vững”, ông Justin Jacquat nhấn mạnh.