Trước thềm Diễn đàn lắng nghe nông dân: Nông dân kiến nghị khơi thông đất đai, cơ chế đột phá cho chuyển đổi số

Trước thềm Diễn đàn Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam – Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lắng nghe nông dân nói năm 2025, nhiều Nông dân Việt Nam xuất sắc và Giám đốc Hợp tác xã (HTX) đã gửi gắm tâm tư, ý kiến kiến nghị về những vấn đề “nóng” như đất đai, ứng dụng công nghệ sinh học và hạ tầng sau thu hoạch.

Tiếp nối thành công từ 3 lần tổ chức Diễn đàn Lắng nghe nông dân nói trước đây, Diễn đàn Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam – Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lắng nghe nông dân nói năm 2025, dự kiến sẽ được tổ chức vào đầu tháng 11 tới đây, tại Hà Nội.

Báo Nông thôn Ngày nay/điện tử Dân Việt được lãnh đạo hai đơn vị giao trực tiếp tổ chức thực hiện.

Kiến nghị tháo gỡ vướng mắc về đất đai cho hạ tầng sản xuất nông nghiệp

Trước thềm sự kiện, Báo Nông thôn Ngày nay/điện tử Dân Việt đã tiếp nhận nhiều câu hỏi, ý kiến của bà con nông dân.

Bày tỏ quan tâm tới Diễn đàn, bà Hoàng Thị Gái – Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc sản xuất kinh doanh dịch vụ tổng hợp nông nghiệp An Hoà ở TP Hải Phòng cho biết: Thời gian qua, HTX An Hòa đã xây dựng cánh đồng mẫu lớn với hàng trăm héc-ta lúa chất lượng cao.

“Tuy nhiên, chúng tôi đang phải đối mặt với 2 khó khăn lớn” – bà Gái nói.

Theo bà Gái, khó khăn cốt lõi nằm ở hạ tầng sau thu hoạch, hoạt động thu hoạch lúa diễn ra đồng loạt trong khi hệ thống kho sấy, kho chứa lúa lại vô cùng hạn chế. Các hộ nông dân, HTX và đại điền rất khó khăn trong việc tìm kiếm quỹ đất để xây dựng kho chứa lúa, phân bón, vật tư nông nghiệp và lò sấy hiện đại.

Do đó, bà Gái kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ có những chính sách, giải pháp cụ thể nhằm tháo gỡ vướng mắc về thủ tục giao, cho thuê quỹ đất để xây dựng hạ tầng kho bãi, đặc biệt là lò sấy lúa cho các HTX và đại điền.

Bên cạnh đó, bà Hoàng Thị Gái cũng mong muốn Nông nghiệp và Môi trường và Hội Nông dân Việt Nam có chính sách ưu tiên để các HTX nông nghiệp và đại điền được tiếp cận nguồn vốn ưu đãi đầu tư vào các công trình sau thu hoạch thiết yếu, từ đó nâng cao giá trị nông sản và chấm dứt tình trạng “được mùa mất giá”.

Kiến nghị hợp pháp hóa đất nông nghiệp cho mô hình du lịch trải nghiệm

Trong bối cảnh nhu cầu phát triển du lịch trải nghiệm nông nghiệp, du lịch sinh thái và du lịch cộng đồng ngày càng tăng, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân và quảng bá hình ảnh địa phương, việc triển khai các mô hình du lịch trên đất nông nghiệp lại đang gặp nhiều vướng mắc do quy định sử dụng đất chưa phù hợp thực tế.

Từ thực tiễn này, anh Vũ Văn Quân (Nông dân Việt Nam xuất sắc, Hải Phòng) – người thành công với mô hình sinh vật cảnh và nuôi cá koi Nhật Bản đã đề nghị cơ quan chức năng sớm xem xét tháo gỡ.

Cụ thể, anh Quân kiến nghị cần có sự hướng dẫn, hỗ trợ thủ tục pháp lý để chuyển mục đích sử dụng một phần diện tích đất nông nghiệp sang đất phục vụ du lịch nông nghiệp, đảm bảo đúng quy hoạch.

Đồng thời, cần cho phép triển khai thí điểm các mô hình du lịch nông nghiệp (như homestay, trải nghiệm, tham quan trang trại hữu cơ…) trên cơ sở giữ nguyên mục đích sản xuất nông nghiệp chính, kết hợp khai thác du lịch bền vững.

Ngoài ra, việc ban hành hướng dẫn cụ thể về quy mô, hạ tầng và tiêu chuẩn môi trường cho các hộ dân, tổ chức phát triển du lịch trên đất nông nghiệp là hết sức cần thiết nhằm tránh tình trạng sử dụng sai mục đích đất, đồng thời phát huy tối đa tiềm năng kinh tế địa phương.

Anh Quân tin rằng, việc hợp pháp hóa và quy hoạch rõ ràng cho loại hình du lịch nông nghiệp sẽ góp phần phát triển kinh tế nông thôn, bảo tồn giá trị văn hóa và cảnh quan sinh thái bền vững.

Đề xuất cơ chế đột phá cho công nghệ lõi, chuyển đổi số và nghiên cứu khoa học

HTX Đầu tư Phát triển Sông Giá (Hải Phòng), với tầm nhìn trở thành doanh nghiệp xã hội tiên phong trong nông nghiệp tuần hoàn xanh, đã gửi tới Diễn đàn nhiều câu hỏi và ý kiến xuất phát từ thực tiễn hoạt động.

Bà Đỗ Thị Thúy Hà – Chủ tịch HĐQT, kiêm Giám đốc HTX Sông Giá cho biết: HTX Sông Giá đang triển khai mô hình xử lý rác hữu cơ và “bèo” bằng công nghệ lõi CoreTech, tạo ra các sản phẩm hữu cơ – sinh học chất lượng cao, thay thế nhập khẩu và hướng tới xuất khẩu.

Bà Hà khẳng định: Sự đồng hành của Nhà nước trong khoa học công nghệ và chuyển đổi số sẽ là yếu tố quyết định để nâng cao năng suất, tăng giá trị sản phẩm, củng cố mô hình HTX công ích và mở rộng thị trường quốc tế. Dưới tinh thần đó, HTX Sông Giá đã gửi tới Diễn đàn một số câu hỏi và kiến nghị trọng tâm:

Về phát triển công nghệ lõi – CoreTech, bà Hà kiến nghị Nhà nước hỗ trợ HTX trong việc nghiên cứu – chế tạo – nội địa hóa máy móc tích hợp (máy liên hợp thu gom, sơ chế bèo, hệ thống IoT/AI giám sát sản xuất) để nâng cao năng suất và giảm chi phí. Đồng thời, cần có chính sách ưu tiên cấp vốn hoặc tín dụng lãi suất thấp cho các HTX triển khai dây chuyền công nghệ tuần hoàn (BioRecycle, IoT, AI) phù hợp quy mô nông hộ và HTX.

Về củng cố mô hình HTX – Ủy thác xã hội: Đề nghị có cơ chế để HTX được trao quyền “HTX Công ích – Ủy thác xã hội” trong xử lý môi trường, nhằm mở rộng vai trò chủ thể của nông dân trong bảo vệ đất – nước – hệ sinh thái. Cần thiết kế khung pháp lý và cơ chế phân bổ ngân sách để HTX vừa làm dịch vụ môi trường công ích, vừa kinh doanh bền vững.

Về chuyển đổi số trong quản trị HTX: Kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp xây dựng hệ sinh thái chuyển đổi số riêng cho HTX nông nghiệp và có chính sách để HTX tiếp cận nhanh hơn với các giải pháp công nghệ số (App quản lý xã viên, blockchain truy xuất nguồn gốc, thương mại điện tử nông sản).

Về hợp tác nghiên cứu & tài trợ RDI: Kiến nghị Nhà nước tăng nguồn lực Quỹ KH&CN hoặc ngân sách cấp ngành để hỗ trợ HTX trong nghiên cứu – thí điểm – thương mại hóa sản phẩm. Đặc biệt, cần có cơ chế để nông dân/HTX được tham gia trực tiếp các đề tài KHCN cấp thành phố, cấp bộ, cấp quốc gia với vai trò đồng chủ trì thay vì chỉ là đối tượng thụ hưởng.

Diễn đàn Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam – Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lắng nghe nông dân nói năm 2025 sẽ được đồng chủ trì bởi đồng chí Lương Quốc Đoàn, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam và đồng chí Trần Đức Thắng, Ủy viên Trung ương Đảng, Quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Dự kiến nội dung Diễn đàn sẽ tập trung vào tổng kết, đánh giá về 5 năm thực hiện các Nghị quyết lớn của Đảng và trao đổi thông tin về các chủ trương, chính sách liên quan đến nông nghiệp, nông thôn, tài nguyên và môi trường, đặc biệt là chính sách về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Nguồn tin: danviet.vn (Bá Việt st)