Nhập khẩu cá rô phi của Mỹ tiếp tục giảm, Việt Nam hướng đến xuất khẩu cá rô phi thế nào?

Đến cuối tháng, lượng nhập khẩu phi lê cá rô phi tươi đã giảm 18% về khối lượng và 5% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái xuống còn 1.532 tấn, trị giá 14,8 triệu USD.

Việc giảm sản lượng cá rô phi tươi chủ yếu là do lượng hàng xuất khẩu từ các nước xuất khẩu chính giảm, đặc biệt là Colombia, Brazil và Honduras.

Colombia, vốn là nhà cung cấp ổn định cho Mỹ, đã chứng kiến lượng xuất khẩu của nước này giảm đều đặn trong suốt năm 2024.

Khối lượng hàng tuần ổn định ở mức khoảng 300.000 pound –136 tấn — vào tháng 9, giảm so với mức trước đó.

Tổng lượng nhập khẩu phi lê cá rô phi tươi từ nước này đạt 595 tấn, trị giá 6,2 triệu USD, cũng giảm lần lượt 43% và 28% so với cùng kỳ năm ngoái so với mức 1.045 tấn, trị giá 8,67 triệu USD vào tháng 9/2023.

Brazil, quốc gia đã có sự tăng trưởng mạnh vào đầu năm, đã chứng kiến khối lượng đạt đỉnh ở mức 257.000 pao mỗi tuần — hay 117 tấn — vào tháng 7, chỉ để giảm nhẹ xuống còn 240.000 pao mỗi tuần — hay 109 tấn — vào tháng 9.

Điều này có nghĩa là lượng nhập khẩu tăng lần lượt 130% và 190% so với cùng kỳ năm ngoái lên 464 tấn, trị giá 4,8 triệu USD trong tháng.

Tương tự, Honduras, quốc gia đã tăng cường xuất khẩu kể từ tháng 5, đã chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ vào tháng 8, với lượng hàng xuất khẩu hàng tuần đạt 223.000 pao, tương đương 101 tấn.

Tuy nhiên, khối lượng trong tháng 9 đã giảm xuống còn khoảng 195.000 pound — 88 tấn — phi lê mỗi tuần. Tổng cộng, lượng nhập khẩu từ Honduras đã tăng lên 380 tấn trị giá 3,4 triệu USD, tăng 22% và 27% so với cùng kỳ năm trước.

Một trong những trường hợp đáng chú ý nhất là trường hợp của Rainforest, một công ty xuất khẩu cá rô phi lớn ở Costa Rica, đang phải vật lộn để lấy lại vị thế sau cảnh báo nhập khẩu của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ vào giữa năm 2024.

Lệnh cấm khiến Rainforest không thể vận chuyển cá rô phi sang Mỹ vào tháng 6 và tháng 7, đã ảnh hưởng đáng kể đến thị phần của công ty.

Do lượng nhập khẩu phi lê tươi tiếp tục giảm, giá cá rô phi cũng giảm đáng kể.

Mặc dù không có thay đổi đáng kể về khối lượng trong tháng 8 và tháng 9, giá FOB tại Miami dường như đã giảm đáng kể.

Giá phi lê tươi, FOB tại Miami, đã giảm khoảng 0,80 USD/pao kể từ nửa đầu năm và giảm xuống chỉ còn hơn 4 USD/pao vào cuối tháng 10.

Nhu cầu cá rô phi đông lạnh vẫn ổn định

Trong khi nhập khẩu cá rô phi tươi đang gặp khó khăn, phân khúc cá rô phi đông lạnh lại hoạt động mạnh mẽ hơn. Các lô hàng cá rô phi đông lạnh từ Trung Quốc và Indonesia đã cân bằng lại sự sụt giảm trên thị trường cá tươi.

Trung Quốc, mặc dù tổng lượng xuất khẩu sang Mỹ giảm 7% tính đến thời điểm hiện tại, đã có một tháng 9 mạnh mẽ, giúp ổn định các con số trong năm. Ngược lại, Indonesia đã có một năm mạnh mẽ, với lượng xuất khẩu tăng khoảng 21% từ tháng 1 đến tháng 9.

Với khối lượng xuất khẩu phi lê đông lạnh cao hơn từ châu Á, chủ yếu là Trung Quốc và Indonesia, có khả năng khối lượng vào cuối năm sẽ bằng với khối lượng của năm 2023 ở mức khoảng 4 triệu pao — hay 1.815 tấn — phi lê mỗi tuần”.

Tương lai của thị trường cá rô phi Mỹ vẫn còn chưa chắc chắn. Với khối lượng phi lê tươi giảm và giá giảm, năm 2024 đang cho thấy là một trong những năm đầy thách thức nhất trong lịch sử gần đây đối với ngành cá rô phi.

Các nhà cung cấp từ các nước xuất khẩu chính đang phải đối mặt với sự kết hợp của nhu cầu giảm, rào cản về mặt pháp lý và áp lực tài chính, trong khi thị trường đóng băng, mặc dù có khả năng phục hồi tốt hơn, vẫn bị ảnh hưởng bởi sự suy thoái chung trong lĩnh vực tươi sống.

Việt Nam hướng đến xuất khẩu cá rô phi thế nào?

Với những khó khăn trước mắt của ngành cá tra, Việt Nam hiện đang nghiên cứu sản xuất cá rô phi như một đối tượng tiềm năng cho xuất khẩu.

Cá rô phi là một loài nuôi phát triển nhanh với sản lượng tăng vọt. Rô phi được coi là một nguồn cung cấp protein chính ở nhiều nước phát triển, với hương vị thơm ngon, giàu khoáng chất và protein, có ít chất béo nhưng lại đáp ứng đủ nhu cầu sức khỏe của con người .

Cá rô phi đã được liệt kê trong 10 loài cá hàng đầu tại Mỹ, sau tôm và cá hồi. Do biến đổi khí hậu toàn cầu, nhiệt độ ngày càng tăng với khoảng trung bình 27-32°C, Việt Nam sẽ là một nước thích hợp cho phát triển nuôi cá rô phi phục vụ xuất khẩu.

Cá được nuôi trong khoảng 4-6 tháng với mật độ 150-200 con/m2 (cỡ cá giống) tùy thuộc vào chất lượng nguồn nước.

Hiện nay, sản phẩm cá rô phi có nguồn gốc từ Trung Quốc và Đài Loan đang chiếm lĩnh thị trường toàn cầu. Sản xuất cá rô phi thế giới đã tăng từ 400.000 tấn năm 1990 lên 4.200.000 tấn trong năm 2012, cao hơn nhiều so với cá tra.

Giá cá rô phi nhập khẩu tại thị trường Mỹ biến động trong khoảng 3,8-4,2$/kg và sản phẩm cá rô phi chiếm thị phần lớn trên thị trường toàn cầu. Theo Phó tổng giám đốc Công Ty Cổ Phần Nam Việt (Navico), Việt Nam cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn thực phẩm trong xuất khẩu sản phẩm cá rô phi.

Với điều kiện tự nhiên thuận lợi, tỉnh An Giang sẽ là một trung tâm để phát triển nuôi cá rô phi xuất khẩu. Về con giống, Trung tâm sản xuất giống thủy sản An Giang đã tập huấn kỹ thuật cho nông dân sản xuất giống tại chỗ trên địa bàn tỉnh, do vậy, con giống sẽ đáp ứng được nhu cầu phát triển xuất khẩu.

Những năm gần đây, bên cạnh Navico, đã có một số công ty xuất khẩu sản phẩm cá rô phi nhưng với sản lượng còn nhỏ. Nguyên nhân là do thiếu nguyên liệu phục vụ chế biến. Hiện nay, Navico đang tăng cường hoạt động sản xuất và chế biến cá rô phi xuất khẩu, trong đó mỗi ngày Công ty chế biến khoảng 10 tấn nguyên liệu mỗi ngày.

P.V