Ngành trồng trọt giảm 15% phát thải khí nhà kính năm 2035, mô hình giảm phát thải được triển khai tại 34 tỉnh, thành phố

Ngành trồng trọt đặt mục tiêu đến năm 2035 sẽ góp phần giảm ít nhất 15% lượng phát thải khí nhà kính so với năm cơ sở 2020. Tại địa phương, mỗi tỉnh, thành sẽ triển khai ít nhất 1-2 mô hình sản xuất trồng trọt giảm phát thải có thể nhân rộng, thí điểm tối thiểu 15 mô hình canh tác đủ điều kiện phát triển tín chỉ carbon. Hệ thống dữ liệu phát thải sẽ được đồng bộ với Hệ thống đăng ký quốc gia.

Sáng 22/10, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức công bố Đề án “Sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn đến 2050” và tham vấn cho dự thảo kế hoạch hành động triển khai đề án.

10 năm tới giảm ít nhất 15% lượng phát thải khí nhà kính

Ngày 29/9/2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành Quyết định số 4024/QĐ-BNNMT phê duyệt Đề án “Sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn đến 2050”.

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung, Đề án tập trung vào 6 nhóm nhiệm vụ lớn, bao gồm tái cơ cấu cây trồng phù hợp điều kiện sinh thái và nhu cầu thị trường; xây dựng và áp dụng các gói kỹ thuật giảm phát thải theo chuỗi giá trị; hoàn thiện hệ thống đo đạc, báo cáo, thẩm định (MRV) phục vụ kiểm kê khí nhà kính; triển khai các mô hình sản xuất thực hành tốt; đồng thời tạo dựng cơ chế tín chỉ carbon trong nông nghiệp nhằm thu hút đầu tư và khuyến khích doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia.

Dự thảo Kế hoạch hành động cũng liệt kê 31 nhóm nhiệm vụ cụ thể, trong đó yêu cầu các địa phương khảo sát kỹ hiện trạng sản xuất, phát thải, điều kiện sinh thái – xã hội để chủ động xây dựng phương án giảm phát thải phù hợp thực tiễn. Việc triển khai đồng bộ từ Trung ương đến địa phương sẽ là nền tảng để ngành trồng trọt đạt mục tiêu giảm phát thải bền vững, tiến tới trung hòa carbon vào giữa thế kỷ.

“Đề án được ban hành đúng thời điểm, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững ngành trồng trọt trong bối cảnh biến đổi khí hậu và hội nhập sâu vào thị trường quốc tế. Mục tiêu trọng tâm của đề án là vừa đảm bảo tăng trưởng về năng suất và giá trị, vừa giảm phát thải khí nhà kính, hướng tới nền nông nghiệp xanh, tuần hoàn”, ông Trung khẳng định.

Thông tin về Đề án, Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Huỳnh Tấn Đạt khẳng định: “Đề án là cơ sở pháp lý quan trọng để ngành trồng trọt và bảo vệ thực vật triển khai đồng bộ các mục tiêu, nhiệm vụ trong giai đoạn 2025-2030, với tầm nhìn đến năm 2050”.

Về các mục tiêu của Đề án, tầm nhìn tới năm 2050, 100% diện tích các loại cây trồng chủ lực áp dụng quy trình kỹ thuật canh tác theo hướng giảm phát thải. Ngoài ra, xây dựng cơ sở dữ liệu số hóa về phát thải trong trồng trọt, tích hợp với hệ thống giám sát quốc gia; xây dựng và phổ cập nhãn hiệu “Phát thải thấp” cho các ngành hàng nông sản chủ lực.

“Ngành trồng trọt đặt mục tiêu đến năm 2035 sẽ góp phần giảm ít nhất 15% lượng phát thải khí nhà kính so với năm cơ sở 2020”, Cục trưởng Huỳnh Tấn Đạt khẳng định.

Tại địa phương, mỗi tỉnh, thành sẽ triển khai ít nhất 1-2 mô hình sản xuất trồng trọt giảm phát thải có thể nhân rộng, thí điểm tối thiểu 15 mô hình canh tác đủ điều kiện phát triển tín chỉ carbon. Hệ thống dữ liệu phát thải sẽ được đồng bộ với Hệ thống đăng ký quốc gia.

Ngành sẽ đào tạo tối thiểu 3.000 cán bộ kỹ thuật, khuyến nông, nông dân và doanh nghiệp; xây dựng ít nhất 5 bộ tài liệu truyền thông nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi sản xuất theo hướng phát thải thấp.

Về nhiệm vụ, đề án tập trung vào 6 nhóm chính: chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp vùng sinh thái; áp dụng gói kỹ thuật phát thải thấp; xây dựng mô hình sản xuất theo chuỗi giá trị; thiết lập hệ thống MRV; nâng cao năng lực, nhận thức; và kết nối thị trường cho sản phẩm “Phát thải thấp”.

Theo đó, Đề án sẽ được thực hiện thông qua 7 nhóm giải pháp, bao gồm: tăng cường năng lực quản lý nhà nước, khoa học – công nghệ, chuyển giao kỹ thuật; tổ chức sản xuất và chuỗi giá trị…

“Đề án giúp nâng cao năng lực cạnh tranh ngành hàng trồng trọt, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, từng bước hình thành nền nông nghiệp sinh thái, hiện đại, có khả năng chống chịu tốt trước tác động của biến đổi khí hậu, góp phần thực hiện các cam kết Việt Nam trong NDC”, ông Đạt nhấn mạnh.

Ưu tiên triển khai trên các cây trồng chủ lực

Về kế hoạch hành động thực hiện Đề án, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Nguyễn Thị Thu Hương cho biết, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật sẽ là đơn vị chủ trì, điều phối và tổng hợp báo cáo tình hình triển khai Đề án. Báo Nông nghiệp và Môi trường được giao là đơn vị chủ trì thực hiện truyền thông, nâng cao nhận thức về các nội dung của Đề án; các đơn vị thuộc Bộ căn cứ chức năng, nhiệm vụ để chủ động phối hợp triển khai.

Tại địa phương, UBND các tỉnh, thành phố giao Sở Nông nghiệp và Môi trường làm đầu mối điều hành, tổ chức thực hiện; phân cấp trách nhiệm cụ thể cho các ngành, cấp chính quyền, đồng thời rà soát, ban hành cơ chế huy động nguồn lực địa phương và vốn ngoài ngân sách để triển khai hiệu quả.

Các hiệp hội, doanh nghiệp, hợp tác xã và nông dân chủ động thực hiện nội dung Đề án, phối hợp với các cơ quan trung ương và địa phương trong các hoạt động triển khai.

Bà Hương cho biết, Kế hoạch hành động gồm 7 nhóm nhiệm vụ chính: Hoàn thiện cơ chế, chính sách và tổ chức thực hiện Đề án; Chuyển đổi cơ cấu cây trồng linh hoạt, phù hợp với điều kiện từng vùng sinh thái; Phát triển và áp dụng các gói kỹ thuật sản xuất trồng trọt giảm phát thải; Triển khai mô hình sản xuất trồng trọt giảm phát thải quy mô vùng và chuỗi giá trị; Thiết lập, vận hành hệ thống đo lường – báo cáo – thẩm định (MRV) và cơ sở dữ liệu phát thải khí nhà kính; Nâng cao năng lực và chuyển đổi nhận thức; Kết nối thị trường cho sản phẩm phát thải thấp.

Kế hoạch hành động cũng đề xuất triển khai 59 mô hình tại 34 tỉnh, thành phố, trong đó có các mô hình canh tác lúa phát thải thấp, mô hình lúa – cá/tôm; lúa – ngô/lạc, mô hình trồng ngô, sắn, rau màu, cây lâu năm (chè, cà phê, hồ tiêu, điều, cam, bưởi, sầu riêng, nhãn, vải…), cùng mô hình nông lâm kết hợp, nông nghiệp tuần hoàn, tái sử dụng chất thải, sản xuất than sinh học, chuyển đổi đất 2 lúa sang cây trồng cạn. Mỗi tỉnh dự kiến xây dựng 1-3 mô hình phù hợp với đặc thù địa phương, có tiềm năng giảm phát thải cao và biện pháp giảm phát thải cụ thể cho từng loại hình sản xuất.

“Lấy người nông dân làm trung tâm”

Góp ý vào kế hoạch hành động thực hiện Dự án, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Mạnh Phương cho rằng, cần lấy người nông dân làm trung tâm, bởi họ là những người trực tiếp thực hiện, hiểu rõ nhất thực tế sản xuất cũng như chịu tác động trực tiếp từ biến đổi khí hậu.

Hiện, Hà Nội hiện có hơn 160.000 ha lúa, trên 20.000 ha cây ăn quả, hơn 30.000 ha rau màu và hàng chục nghìn ha chè, cây cảnh. “Gần một nửa đơn vị cấp xã của thành phố vẫn còn hoạt động nông nghiệp, cho thấy vai trò quan trọng của lĩnh vực này trong cơ cấu kinh tế và sinh kế nông thôn”, ông Phương nói.

Còn theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng Nguyễn Hoàng Phúc, khái niệm sản xuất giảm phát thải vẫn còn khá mới đối với người dân và doanh nghiệp địa phương. Tỉnh vẫn chưa có cơ sở rõ ràng để xác định các mục tiêu giảm phát thải, cũng như có hồ sơ tham gia thị trường tín chỉ carbon.

Chính vì vậy, ông đề xuất Bộ sớm xây dựng và ban hành các bộ tài liệu tập huấn về canh tác giảm phát thải; đồng thời giao các đơn vị chuyên môn xây dựng bộ tiêu chí đánh giá phát thải thấp, hệ thống MRV, cũng như hướng dẫn địa phương lập hồ sơ tham gia thị trường tín chỉ carbon.

Đồng quan điểm, bà Đinh Thị Phương Khanh – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Tây Ninh đề xuất, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần sớm xây dựng bộ tiêu chí chuyển đổi cây trồng. Trong đó, xác định rõ mức độ giảm phát thải của từng loại cây trồng sau khi chuyển đổi, tạo căn cứ khoa học và thực tiễn để lựa chọn loại cây phù hợp với điều kiện canh tác và yêu cầu giảm phát thải.

Tại Đồng Tháp, ông Lê Chí Thiện, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh cho hay, thời gian qua, Đồng Tháp đã tiên phong triển khai 21 mô hình sản xuất lúa chất lượng cao giảm phát thải, giúp giảm 20-30% lượng nước tưới, tiết kiệm 15% chi phí và cắt giảm đáng kể lượng khí metan phát thải ra môi trường.

Người dân và hợp tác xã trong tỉnh còn tận dụng vỏ trấu sản xuất biogas, dùng phụ phẩm làm phân hữu cơ, hướng tới nền nông nghiệp tuần hoàn, hiệu quả. Đặc biệt, tỉnh đã phối hợp với các tổ chức quốc tế phát triển mô hình lúa sinh thái và chuyển đổi các diện tích kém hiệu quả sang mô hình sản xuất giảm phát thải.

Tuy nhiên, theo ông Thiện, viện sản xuất giảm phát thải tại địa phương vẫn gặp không ít thách thức như thiếu nguồn lực đầu tư, cơ chế khuyến khích doanh nghiệp, chính sách tín dụng xanh hay hướng dẫn kỹ thuật cụ thể cho từng nhóm cây trồng.

Đại diện Đồng Tháp mong muốn Bộ Nông nghiệp và Môi trường sớm có cơ chế ưu tiên vốn hỗ trợ địa phương, ban hành quy trình chuẩn về kỹ thuật canh tác giảm phát thải, phát triển hệ thống quan trắc đất – nước phục vụ canh tác chính xác và xây dựng cơ chế thí điểm tín chỉ carbon.

Về phía địa phương, Đồng Tháp xác định 5 nhóm giải pháp trọng tâm là đổi mới canh tác, tái chế phụ phẩm nông nghiệp, ứng dụng chuyển đổi số trong đo phát thải, phát triển kinh tế tuần hoàn và chuyển đổi đất kém hiệu quả sang mô hình canh tác lúa giảm phát thải.

Mỗi xã, phường trong tỉnh sẽ xây dựng ít nhất một mô hình nông nghiệp xanh hoặc tuần hoàn. “Không chỉ là nhiệm vụ chuyên môn, việc tích cực tham gia Đề án còn thể hiện quyết tâm của Đồng Tháp trong chuyển đổi từ sản xuất truyền thống sang sản xuất xanh, bền vững,” ông Thiện nhấn mạnh.

Nguồn tin: danviet.vn (Bá Việt st)