ASEAN nêu 7 ‘đòn bẩy’ chuyển đổi nông nghiệp sinh thái

Nông nghiệp sinh thái mang đến hướng đi mới cho phát triển hệ thống lương thực, tập trung vào đa dạng hóa cây trồng, mô hình trang trại và các hệ thống tri thức.

Với mục tiêu xây dựng khả năng sản xuất bền vững lâu dài, tuần qua, tại Hội nghị Bộ trưởng Nông nghiệp Tiểu vùng sông Mê Kông mở rộng lần thứ 3, các nhà lãnh đạo đã thông qua “Hướng dẫn chính sách về chuyển đổi nông nghiệp sinh thái”.

Theo đó, các quốc gia trong khu vực cam kết thúc đẩy các hệ thống nông nghiệp tái tạo, đảm bảo sinh kế ổn định cho nông dân. Kế hoạch này hướng tới mục tiêu lâu dài là thúc đẩy quá trình chuyển đổi hệ thống lương thực – thực phẩm bền vững và công bằng hơn.

Sáng kiến ​​nêu bật 7 “đòn bẩy” chuyển đổi nông nghiệp sinh thái, gồm lập kế hoạch; làm việc với nông dân; can thiệp vào chuỗi giá trị; thúc đẩy sự tham gia của nhiều bên liên quan; tạo điều kiện trao đổi kiến ​​thức; nghiên cứu khoa học; đầu tư và tài trợ.

Mỗi quốc gia trong khu vực tiểu vùng sông Mê Kông có thể điều chỉnh các đòn bẩy cho phù hợp với bối cảnh kinh tế – xã hội và ưu tiên của đất nước.

Cơ sở cho việc chuyển đổi nông nghiệp sinh thái ở ASEAN đã được xác định rõ ràng. Trong đó, “Nguyên tắc khu vực ASEAN về nông nghiệp bền vững” đã nhấn mạnh thách thức trong bối cảnh kinh tế – xã hội ngày nay. Khối ASEAN cần có những giải pháp để vừa sản xuất thực phẩm an toàn, lành mạnh và bổ dưỡng, đồng thời bảo vệ môi trường, đảm bảo công bằng kinh tế và chăm lo sức khỏe cộng đồng nông dân.

Trong khi các phương pháp canh tác truyền thống giúp tăng năng suất trong ngắn hạn, chúng cũng gây tổn hại đến đa dạng sinh học, môi trường, khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu, sinh kế và các giá trị văn hóa – xã hội của hệ thống nông nghiệp.

Do đó, “nguyên tắc khu vực ASEAN về nông nghiệp bền vững” đã nêu rõ, nông nghiệp sinh thái là cách tiếp cận chuyển đổi khả thi trong bối cảnh hiện nay.

Chuyển đổi sang nông nghiệp sinh thái có tiềm năng đẩy nhanh và làm sâu sắc hơn việc thực hiện các tầm nhìn và kế hoạch chiến lược trong khu vực, bao gồm Tầm nhìn và kế hoạch chiến lược về hợp tác ASEAN trong lĩnh vực lương thực, nông nghiệp và lâm nghiệp 2016 – 2025; Kế hoạch tổng thể cộng đồng Kinh tế ASEAN 2025; Kế hoạch tổng thể về phát triển nông thôn ASEAN 2022 – 2026…

Việc các Bộ trưởng ASEAN đặt bút ký thông qua Hướng dẫn chính sách là một thành tựu của Dự án Chuyển đổi nông nghiệp sinh thái và hệ thống thực phẩm an toàn ở Đông Nam Á (ASSET). Trong giai đoạn 2020 – 2025, dự án được thực hiện bởi tổ chức GRET với vai trò điều phối chung, Trung tâm Hợp tác Quốc tế về Nghiên cứu Nông nghiệp vì sự phát triển (CIRAD) với vai trò điều phối khoa học, cùng nhóm đối tác là 23 cơ quan, tổ chức trong khu vực và quốc tế và 2 tổ chức thuộc Liên hợp quốc.

Quỳnh Chi