Dạ cẩm, từ vị thuốc “khắc tinh” bệnh đường ruột của người Mường Hòa Bình đến sản phẩm đạt 3 sao OCOP Phú Thọ

Từ vị thuốc dân gian trị bệnh đường ruột và loét miệng của đồng bào Mường, Hợp tác xã Nông nghiệp Yên Trị, tỉnh Phú Thọ (trước sáp nhập thuộc huyện Yên Thủy, tỉnh Hòa Bình) đã mạnh dạn ứng dụng công nghệ, phát triển thành công sản phẩm Cao Dạ cẩm, mở ra hướng đi mới, đưa sản phẩm đạt 3 OCOP tỉnh Phú Thọ (sau sáp nhập) sao vươn xa.

Bao đời nay, trong mỗi nếp nhà sàn của đồng bào Mường ở xã Yên Trị (tỉnhPhú Thọ), cây Dạ cẩm, hay còn gọi là “dây ruột gà”, luôn là vị thuốc quý không thể thiếu.

Với người dân bản địa, đây không chỉ là cây thuốc mà còn là “người bạn chữa lành”, gắn liền với các bài thuốc trị bệnh đường ruột, loét miệng được các thầy lang, mế Mường lưu truyền qua nhiều thế hệ.

Theo y học cổ truyền, Dạ cẩm có vị ngọt hơi đắng, tính bình, với công dụng thanh nhiệt, tiêu viêm, giúp vết loét se lại và mau lành.

Người dân Yên Trị vẫn giữ thói quen hái Dạ cẩm về đun nước uống tươi hàng ngày hoặc phơi khô dùng dần. Tuy nhiên, phương pháp thủ công này bộc lộ nhiều hạn chế. Việc đun nấu bằng bếp củi khiến nhiệt độ không ổn định, thời gian đun kéo dài không chỉ gây thất thoát một phần dược tính quý (hoạt chất) mà còn khiến sản phẩm khó bảo quản, liều lượng dược tính không chuẩn xác.

Trăn trở trước thực tế đó, Hợp tác xã Nông nghiệp Yên Trị (xóm Tân Thành, xã Yên Trị) đã quyết tâm “nâng tầm” giá trị cho cây thuốc quý của quê hương.

Thay vì những nồi nước thuốc sôi trên bếp củi, Hợp tác xã đầu tư công nghệ chiết chân không ở nhiệt độ thấp. Phương pháp tiên tiến này giúp giữ nguyên vẹn hoạt chất, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và cho phép bảo quản sản phẩm được lâu dài. Từ đó, những lọ Cao Dạ cẩm tinh túy ra đời.

Để tạo ra 100g cao thành phẩm, Hợp tác xã phải sử dụng tới 1,5kg dược liệu khô, được phối trộn theo tỷ lệ gồm 80g Dạ cẩm, 5g cây Khôi tia và 100g cây Khôi đất. Mỗi mẻ cao được nấu cô đặc liên tục trong nhiều giờ, đòi hỏi sự cẩn trọng tuyệt đối ở từng công đoạn, từ kiểm soát nhiệt độ, thời gian đến tỷ lệ phối trộn.

Cao thành phẩm có màu đen ánh nâu, mùi thơm dược liệu đặc trưng, vị đắng nhẹ nơi đầu lưỡi nhưng để lại vị ngọt thanh ở cuống họng – cảm giác mà giới sành dược liệu gọi là “ngọt hậu”. Chỉ cần hòa một thìa nhỏ cao vào nước ấm, người dùng đã có thể hấp thụ trọn vẹn tinh chất của núi rừng.

Không chỉ chú trọng quy trình nấu cao, Hợp tác xã Yên Trị còn đầu tư dây chuyền đóng gói hiện đại. Sản phẩm Cao Dạ cẩm được đóng trong lọ thủy tinh 100g nhỏ gọn, sang trọng, tiện lợi, được bán với giá 300.000 đồng/lọ.

“Chúng tôi muốn người tiêu dùng cảm nhận được sự chỉn chu, từ chất lượng đến hình thức. Đó là cách để dược liệu bản địa được trân trọng và bước ra thị trường một cách đàng hoàng”, ông Nam tự hào chia sẻ.

Theo ông Bùi Huyên, Chủ tịch UBND xã Yên Trị (tỉnh Phú Thọ), sau nhiều năm nỗ lực, sản phẩm Cao Dạ cẩm Yên Trị đã được công nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh. Đây không chỉ là sự ghi nhận về chất lượng, mà còn là niềm tự hào của những người nông dân xứ Mường đang từng ngày khẳng định giá trị dược liệu quê hương.

Từ một sản phẩm địa phương nhỏ lẻ, đến nay Cao Dạ cẩm đã có mặt ở nhiều tỉnh, thành trong cả nước. Có những đại lý dược liệu, cửa hàng đặc sản đã trở thành đối tác tiêu thụ lâu dài. Không chỉ vậy, sản phẩm còn được bán trên các sàn thương mại điện tử, được giới thiệu trong các hội chợ nông sản, tuần lễ OCOP khu vực miền Bắc – nơi người tiêu dùng có cơ hội trải nghiệm và hiểu hơn về giá trị của cây Dạ cẩm.

Xã Yên Trị, tỉnh Phú Thọ được thành lập trên cơ sở nhập toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của 4 xã, gồm: Đoàn Kết, Hữu Lợi, Ngọc Lương và Yên Trị của huyện Yên Thủy, tỉnh Hòa Bình cũ.

Nguồn tin: danviet.vn (Bá Việt st)