Một sản phẩm OCOP được làm từ bàn tay người thợ Chuyên Mỹ khiến du khách nước ngoài trầm trồ

Từ những mảnh vỏ trai, vỏ ốc tưởng chừng vô tri, những người thợ khảm trai xã Chuyên Mỹ (TP. Hà Nội) đã tạo nên những tác phẩm nghệ thuật mang đậm hồn Việt. Những sản phẩm ấy không chỉ là di sản làng nghề mà còn mang danh hiệu OCOP minh chứng cho hành trình đổi mới của Hợp tác xã Phú Chuyên trên con đường hội nhập.

Giữ hồn nghề trong từng đường khảm

Đặt chân đến xã Chuyên Mỹ, nơi được mệnh danh là “thủ phủ khảm trai” của Hà Nội, tiếng cưa, tiếng giũa vang đều trên từng ngõ nhỏ. Trong xưởng của Hợp tác xã Phú Chuyên, những người thợ vẫn miệt mài cẩn từng mảnh ốc xà cừ lên nền gỗ, gò nét uốn lượn cho đến khi ánh trai ánh ốc hòa quyện thành một bức tranh hoàn chỉnh.

Ông Vũ Văn Đình – Giám đốc HTX Phú Chuyên chia sẻ: “Nghề khảm trai ở Chuyên Mỹ có lịch sử hơn 1.000 năm. Trước đây chủ yếu làm đồ thờ, bàn ghế, tranh trang trí. Nhưng vài năm gần đây, nhờ chương trình OCOP, HTX đã có cơ hội nâng tầm sản phẩm, chuẩn hóa quy trình, đăng ký thương hiệu, để sản phẩm làng nghề có vị thế mới trên thị trường”.

Hiện HTX có hơn 8 sản phẩm được công nhận OCOP, trong đó 3 sản phẩm đạt giải Ba cấp thành phố, gồm: tranh khảm trai “Phù dung – Chim trĩ”, bình lọ khảm trai và hộp trang sức lưu niệm. Tất cả đều là sản phẩm thủ công tinh xảo, mang giá trị nghệ thuật cao, được người tiêu dùng trong và ngoài nước yêu thích.

Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) đã trở thành một cú hích mạnh mẽ cho các làng nghề truyền thống. Với HTX Phú Chuyên, OCOP không chỉ là một danh hiệu, mà là cơ hội thay đổi tư duy sản xuất.

Trước đây, sản phẩm chủ yếu bán qua cửa hàng hoặc đại lý nhỏ, thế nhưng từ khi tham gia OCOP, HTX được hỗ trợ về thiết kế bao bì, xây dựng tiêu chuẩn chất lượng, quảng bá trên sàn thương mại điện tử và các hội chợ OCOP của thành phố.

“OCOP giúp chúng tôi bước ra khỏi lũy tre làng. Từ một xưởng nhỏ, nay sản phẩm đã có mặt ở nhiều tỉnh, thành và được khách nước ngoài đặt hàng thường xuyên”, ông Đình tự hào nói.

Thực tế cho thấy, các sản phẩm OCOP của Chuyên Mỹ đang ngày càng có chỗ đứng vững vàng trên thị trường.

Khi làng nghề bước ra thời chuyển đổi số

Khảm trai là nghề của sự tỉ mẩn và kiên nhẫn. Từ khâu chọn nguyên liệu vỏ ốc đỏ từ Singapore, xà cừ Indonesia, vỏ trai biển Việt Nam đến công đoạn mài, cắt, khảm, đánh bóng, mỗi chi tiết đều được làm hoàn toàn thủ công.

“Để làm ra một bức tranh khảm trai khổ lớn, người thợ phải mất từ 3 đến 4 tháng, qua hàng chục công đoạn. Ánh trai phải vừa nổi bật mà vẫn hài hòa, hoa văn phải có hồn. Làm nghề này, nhanh một chút là hỏng”, nghệ nhân Nguyễn Văn Toàn – thành viên HTX nói.

Chính sự kỹ lưỡng ấy tạo nên giá trị khác biệt của sản phẩm OCOP Phú Chuyên. Mỗi tác phẩm không chỉ có giá trị trang trí, mà còn kể câu chuyện về lao động, về cái đẹp của văn hóa Việt.

Một bức “Phù dung – Chim trĩ” hay “Tùng hạc diên niên” không chỉ là vật phẩm nghệ thuật mà còn là “chứng nhân” của truyền thống, của tinh hoa cha ông được nối dài qua bàn tay thế hệ hôm nay.

Nếu như trước kia, khảm trai gắn liền với hình ảnh người thợ quanh năm trong xưởng nhỏ, thì nay, nhờ chuyển đổi số, nghề khảm trai Chuyên Mỹ đang bước sang giai đoạn mới.

HTX Phú Chuyên đã đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử OCOP Hà Nội, tham gia livestream bán hàng, kết nối qua mạng xã hội và các hội chợ online.

“Chúng tôi được thành phố hỗ trợ tập huấn về marketing số, chụp ảnh sản phẩm, viết nội dung giới thiệu, mở gian hàng trực tuyến. Giờ đây, khách từ Bắc vào Nam đều có thể đặt mua sản phẩm chỉ qua vài cú click”, ông Đình cho biết.

Không chỉ dừng ở đó, HTX còn tham gia vào dự án “Trung tâm thiết kế, sáng tạo, quảng bá sản phẩm OCOP, làng nghề gắn với du lịch” do huyện Phú Xuyên triển khai tại xã Chuyên Mỹ. Dự án này hứa hẹn sẽ trở thành nơi trưng bày, giới thiệu, kết nối du khách với làng nghề, mở ra hướng phát triển du lịch làng nghề bền vững trong tương lai.

Vừa giữ nghề, vừa làm thương hiệu, hướng tới sản phẩm OCOP 5 sao

Làm nghề đã khó, giữ nghề lại càng khó hơn. Đặc biệt trong bối cảnh lớp trẻ ít mặn mà với nghề truyền thống, bài toán nhân lực trở thành trăn trở lớn của nhiều nghệ nhân.

Theo ông Đình, HTX hiện duy trì gần 40 lao động thường xuyên, chủ yếu là người dân địa phương. Tuy nhiên, để kế cận, HTX đã chủ động phối hợp với Trường Cao đẳng nghề Phú Xuyên tổ chức lớp dạy nghề khảm trai, sơn mài miễn phí cho thanh niên.

“Chúng tôi mong có thêm những người trẻ nối nghiệp. Nghề khảm trai là di sản, nếu không truyền lửa kịp thời, sẽ mai một. Giờ đây, sản phẩm OCOP đã mở đường cho nghề có tương lai rõ ràng hơn, chứ không còn là công việc ‘cha truyền con nối’ thuần túy”, ông nói.

Song song với đào tạo, HTX cũng đẩy mạnh việc đăng ký bản quyền mẫu mã, nhãn hiệu tập thể “Khảm trai Chuyên Mỹ”, góp phần tạo thương hiệu chung cho cả vùng nghề.

Được công nhận OCOP là bước khởi đầu, nhưng với HTX Phú Chuyên, mục tiêu lớn hơn là vươn tới sản phẩm OCOP 5 sao, tức là đạt tiêu chuẩn xuất khẩu bền vững. Để làm được điều đó, HTX đang tập trung cải tiến mẫu mã, phát triển dòng sản phẩm cao cấp phục vụ thị trường quà tặng, nội thất, kết hợp yếu tố truyền thống với thiết kế hiện đại.

“Khảm trai không chỉ dành cho gian thờ hay tranh treo, mà hoàn toàn có thể bước vào đời sống hiện đại – trên bàn làm việc, hộp trang sức, vật trang trí. Đó là hướng đi chúng tôi đang theo đuổi”, ông Đình khẳng định.

Hiện nay, sản phẩm của HTX đã có mặt tại nhiều thị trường quốc tế như Trung Quốc, Nhật Bản, một số nước châu Âu. Tuy quy mô xuất khẩu còn nhỏ, nhưng đó là tín hiệu tích cực, cho thấy sản phẩm OCOP hoàn toàn có thể trở thành hàng hóa văn hóa, nghệ thuật có sức cạnh tranh toàn cầu.

TRANG THÔNG TIN CÓ SỰ PHỐI HỢP CỦA VĂN PHÒNG ĐIỀU PHỐI CHƯƠNG TRÌNH XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI THÀNH PHỐ HÀ NỘI

Nguồn tin: danviet.vn (Bá Việt st)