Nằm gọn trong thung lũng Bắc Sơn, được bao quanh bởi trùng trùng điệp điệp núi đá vôi, làng văn hóa du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn gây ấn tượng bởi thiên nhiên và văn hóa đặc sắc.

Bắc Sơn (Lạng Sơn) không chỉ có phong cảnh thiên nhiên thơ mộng hữu tình với những dãy núi nhấp nhô bao quanh thung lũng, dòng sông mềm mại tựa dải lụa uốn quanh những cánh đồng lúa chín vàng, nơi đây còn là một địa danh lịch sử hào hùng trong cuộc kháng chiến của dân tộc.

Trong dòng lịch sử, Bắc Sơn từng là căn cứ địa kháng chiến (căn cứ địa Bắc Sơn – Võ Nhai), nơi nổ ra cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn chống Nhật và Pháp của lực lượng Việt Minh những năm 1940.

Vùng đất Bắc Sơn còn là nơi phát hiện ra nhiều di chỉ khảo cổ về người tiền sử, tại đây các nhà khảo cổ đã tìm thấy cả một nền văn minh của người Việt cổ, mang tên văn hóa Bắc Sơn.

Điểm đặc sắc của Bắc Sơn là làng văn hóa du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn. Toàn bộ ngôi làng nằm gọn trong thung lũng Bắc Sơn với hơn 400 ngôi nhà sàn truyền thống của đồng bào Tày.

Với địa thế tựa lưng vào núi, ngôi làng như một bức tranh đa sắc màu, trong đó có màu của núi, của đồng ruộng mênh mông. Hơn thế nữa là sự hòa quyện của đời sống con người với tự nhiên.

Nhìn từ trên cao, ngôi làng với những mái nhà sàn san sát, ngăn nắp nép mình dưới chân núi mặt hướng ra cánh đồng. Nhà sàn được xây dựng khá công phu bằng các loại gỗ quý như nghiến, lý, đinh, lim… Mái nhà lợp bằng ngói âm dương. Nhà sàn thường có 3 hoặc 5 gian, mỗi gian đều có chức năng cụ thể.

Điều đặc biệt ở đây là các ngôi nhà đều hướng về phía nam. Theo quan niệm của người dân Quỳnh Sơn đây là hướng tốt, mang đến sự vững chãi và nhiều tài lộc. 100% người dân trong làng là người Tày, chủ yếu mang họ Dương.

Tham quan làng văn hóa cộng đồng Quỳnh Sơn, du khách được tìm hiểu văn hóa người Tày. Đó là các làn điệu hát then, đàn tính, thưởng thức đặc sản ẩm thực hấp dẫn.

Làng văn hóa du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn được các chuyên gia du lịch và các doanh nghiệp lữ hành đánh giá đạt tiêu chuẩn đón khách du lịch với chỗ ở sạch sẽ, tiện nghi, dịch vụ ăn uống luôn đảm bảo tươi ngon, với các món ăn truyền thống như lợn quay, khâu nhục, bánh chưng Tày, rượu ngô men lá.

Hàng năm vào ngày 12 và 13 tháng Giêng, tại làng có lễ hội Lồng Tồng cầu mong mùa màng tốt tươi. Du khách có thể trải nghiệm các hoạt động vui chơi như ném còn, chơi cờ Tiên, đánh đu, cùng người dân gói bánh chưng đen, giã bánh dày lá ngải

Du khách cũng có thể đi bộ hoặc đạp xe quanh làng, đi qua những cánh đồng lúa như tấm thảm trải dài và ngắm nhìn núi non hùng vỹ, tận hưởng không khí trong lành. Vào buổi tối du khách tham gia đốt lửa trại, thưởng thức những điệu hát Then truyền thống của dân tộc Tày.

Bắc Sơn có hang Keeng Tao còn giữ nguyên vẻ hoang sơ, dòng nước tự nhiên từ lòng núi chảy xuyên qua hang tạo thành dòng suối Mỏ Mắm ngày đêm róc rách. Đến Bắc Sơn, du khách không thể bỏ qua núi Nà Lay cao gần 700m – địa điểm lý tưởng để ngắm bình minh và săn mây; để lên tới đỉnh, du khách phải vượt qua 1.200 bậc thang đá.

Trong những năm qua, tỉnh Lạng Sơn chú trọng xây dựng thương hiệu Làng Du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn như một điểm đến du lịch cộng đồng phát triển theo hướng xanh và bền vững.

Địa phương tập trung cải thiện hạ tầng gắn với bảo vệ môi trường, quy hoạch hệ thống thu gom và xử lý rác thải, hạn chế nhựa dùng một lần, tăng không gian cây xanh, cải thiện nguồn nước sạch và nhà vệ sinh đạt chuẩn phục vụ du khách. Song song với đó là bảo tồn cảnh quan và kiến trúc truyền thống, sử dụng vật liệu tự nhiên, thân thiện môi trường, kết hợp kiểm soát lượng khách phù hợp để bảo đảm cân bằng sinh thái.

Cộng đồng dân cư được nâng cao năng lực thông qua các chương trình đào tạo kỹ năng đón tiếp, quản lý dịch vụ, vệ sinh an toàn thực phẩm, phòng cháy chữa cháy, bảo vệ môi trường và ứng xử văn minh du lịch. Việc phát triển sinh kế tại chỗ được thúc đẩy bằng các mô hình homestay, ẩm thực bản địa, nghề thủ công truyền thống, hoạt động trải nghiệm văn hóa – nông nghiệp, đảm bảo chia sẻ lợi ích công bằng, tạo việc làm ổn định, khuyến khích sự tham gia của phụ nữ và thanh niên.

Với việc phát triển du lịch nông thôn bền vững, gắn kết chặt chẽ giữa bảo tồn văn hóa, thiên nhiên và nâng cao đời sống cộng đồng địa phương, Làng Du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn, xã Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn vừa được UN Tourism công nhận là “Làng Du lịch tốt nhất thế giới năm 2025”.