Nghệ An: Phát triển sản phẩm OCOP và du lịch nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới

Trong tiến trình xây dựng nông thôn mới, việc phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng đời sống người dân luôn được xác định là mục tiêu trọng tâm; bên cạnh hạ tầng, giáo dục, y tế, thì phát triển kinh tế nông thôn chính là nền tảng quyết định sự thành công và bền vững của chương trình. Ở Nghệ An, phát triển sản phẩm OCOP và du lịch nông thôn có vai trò quan trọng góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp, nông thôn; khơi dậy được tiềm năng, thế mạnh của các địa phương về sản phẩm đặc sản, ngành nghề nông thôn gắn với lợi thế về điều kiện sản xuất, vùng nguyên liệu và văn hóa truyền thống để gia tăng giá trị sản phẩm OCOP; giúp tạo thêm hàng ngàn việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân. Mặt khác, việc gắn sản phẩm với văn hóa bản địa và du lịch cộng đồng cũng tạo ra giá trị lan tỏa lớn, thúc đẩy phát triển tổng thể ở nông thôn. Đối với Nghệ An, việc gắn phát triển sản phẩm OCOP và du lịch nông thôn với xây dựng NTM không chỉ góp phần thực hiện thành công mục tiêu của Chương trình Nông thôn mới mà còn tạo động lực đưa kinh tế nông thôn phát triển nhanh, bền vững, hội nhập sâu rộng.

Thông qua việc thực hiện các chính sách hỗ trợ đã có tác động lan tỏa tích cực giúp “phát triển sản phẩm OCOP và du lịch nông thôn” có nhiều kết quả nổi bật, cụ thể: sau hơn 6 năm triển khai, Chương trình OCOP đã trở thành một phong trào sâu rộng và có sức lan tỏa mạnh mẽ trên toàn tỉnh Nghệ An, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn theo hướng nội sinh và gia tăng giá trị. Hiện toàn tỉnh có 684 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, trong đó có 03 sản phẩm đạt hạng 5 sao, 43 sản phẩm đạt hạng 4 sao, 638 sản phẩm đạt hạng 3 sao. Nghệ An là tỉnh đứng tốp đầu cả nước về số lượng sản phẩm đạt hạng sao được công nhận. Đến nay đã có hơn 40 sản phẩm OCOP được xuất khẩu ra thị trường quốc tế như Châu Âu, Nhật Bản, Trung Quốc… và có hơn 300 sản phẩm OCOP được cập nhật trên sàn giao dịch Thương mại điện tử; Có nhiều sản phẩm OCOP đã hình thành các chuỗi liên kết từ sản xuất, chế biến, tiêu thu sản phẩm bền vững.

Bộ sản phẩm OCOP 5 sao của Công ty TNHH Đức Phong

Về du lịch nông thôn trong những năm qua, hoạt động du lịch khai thác các yếu tố từ khu vực sản xuất nông nghiệp có tỷ lệ ngày càng tăng trong cơ cấu ngành du lịch. Du lịch nông thôn, trải nghiệm đang được chú trọng khai thác, một số mô hình kinh doanh du lịch kết hợp với khai thác nông nghiệp đã thành công, mang lại gia trị gia tăng cho các sản phẩm nông nghiệp, tăng thu nhập cho người dân, góp phần bảo tồn, gìn giữ bản sắc và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, khai thác và phát huy các tiềm năng thế mạnh về tài nguyên Du lịch tự nhiên và các giá trị văn hóa của các địa phương trong tỉnh đóng góp cho sự phát triển kinh tế, xã hội ở nhiều địa phương, đến nay đã 11 điểm Du lịch cộng đồng đạt chuẩn OCOP 03 sao trở lên như Điểm du lịch sinh thái tâm linh Đền – Chùa rú Gám, Điểm dịch vụ du lịch cộng đồng Mường Lống…Các điểm du lịch ngày càng tạo được uy tín và thu hút khách du lịch tham quan, thưởng thức các sản phẩm OCOP, sản phẩm đặc trưng của vùng, miền.

Điểm du lịch cộng đồng Mường Lống

Vai trò phát triển sản phẩm OCOP và du lịch nông thôn

Tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn: Nghệ An có lợi thế đa dạng về nông – lâm – ngư nghiệp, nhiều sản vật đặc trưng vùng miền. Phát triển sản phẩm OCOP đã giúp khai thác thế mạnh này, hình thành các hợp tác xã, doanh nghiệp vừa và nhỏ, hộ sản xuất gắn với chuỗi giá trị, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn. Nhờ đó, hàng vạn lao động nông thôn có việc làm ổn định, thu nhập được nâng cao, góp phần thực hiện tiêu chí số 10 (thu nhập) và tiêu chí số 12 (lao động) trong Bộ tiêu chí xây dựng nông thôn mới.

Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn: Sản phẩm OCOP và du lịch nông thôn đã thúc đẩy nông nghiệp theo hướng hàng hóa, gắn sản xuất với chế biến và thị trường; đã hình thành các chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm; nâng cao giá trị gia tăng, góp phần hình thành nền kinh tế nông thôn đa dạng và bền vững.

Bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa địa phương: Nhiều sản phẩm OCOP và du lịch nông thôn không chỉ có giá trị kinh tế mà còn gắn liền với di sản văn hóa và tri thức dân gian, đến nay có 25 sản phẩm OCOP từ làng nghề. Việc phát triển OCOP đã góp phần bảo tồn, gìn giữ và quảng bá văn hóa xứ Nghệ, đồng thời tạo nền tảng xây dựng các thôn bản văn hóa, nông thôn mới kiểu mẫu.

Tạo động lực cho du lịch nông thôn và hội nhập quốc tế: Sản phẩm OCOP Nghệ An ngày càng gắn với phát triển du lịch cộng đồng, du khách không chỉ tham quan cảnh quan mà còn được trải nghiệm sản phẩm đặc trưng địa phương.

Nhờ kết quả đó đã góp phấn to lớn cho kết quả xây dựng Nông thôn mới Giai đoạn 2021-2025, toàn tỉnh đã có thêm: 44 xã đạt chuẩn NTM; 100 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 16 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; 03 huyện đạt chuẩn NTM; 01 huyện (Nam Đàn) đạt chuẩn NTM nâng cao; Lũy kế đến 30/6/2025 toàn tỉnh có: 275/362 xã đạt chuẩn NTM (đạt 75,97%); 102/275 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (đạt 37,09%); 16 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu (đạt 5,81%); có 10 đơn vị cấp huyện hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn NTM; 01 huyện đạt chuẩn NTM nâng cao; Bình quân tiêu chí cả tỉnh là 17.11 TC/xã; Có 223 thôn/bản đạt chuẩn NTM; Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn đạt 47,18 triệu đồng/người/năm (tăng 11,68 triệu đồng/người/năm so với năm 2021).

Huyện Nam Đàn đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao

Khó khăn trong quá trình phát triển

Bên cạnh những kết quả đạt được thời gian qua, việc phát triển sản phẩm OCOP và du lịch nông thôn” ở Nghệ An vẫn còn một số tồn tại, hạn chế nguyên nhân chủ yếu: Do nguồn lực đầu tư còn hạn chế, chủ yếu dựa vào lồng ghép từ các chương trình khác. Nhiều cơ sở sản xuất vẫn thủ công, thiếu máy móc, thiết bị hiện đại; bao bì, mẫu mã chưa được đầu tư đồng bộ. Cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch còn hạn chế; Một số sản phẩm chưa xây dựng thương hiệu mạnh, sức cạnh tranh thấp, dễ bị nhái hoặc pha tạp. Ngoài ra, việc gắn OCOP với du lịch trải nghiệm còn hạn chế, chưa khai thác hết tiềm năng.

Định hướng phát triển trong thời gian tới

Nhằm phát triển sản phẩm OCOP và du lịch nông thôn gia tăng giá trị và phát triển bền vững, góp phần xây dựng Nông thôn mới, trong thời gian tới tỉnh Nghệ An sẽ tiếp tục quan tâm triển khai các giải pháp đã được đề ra và tập trung thực hiện tốt một số giải pháp sau:

Thứ nhất, Nghiên cứu, ban hành các chính sách mới nhằm thúc đẩy phát triển các sản phẩm nông sản chủ lực của tỉnh, sản phẩm OCOP và du lịch nông thôn; trong đó quan tâm: Định hướng phát triển vùng nguyên liệu để tạo mối liên kết trong sản xuất sản phẩm; tập trung nguồn lực xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất, du lịch; đào tạo, hỗ trợ đổi mới sản phẩm; xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm OCOP và du lịch nông thôn…

Thứ hai, Đẩy mạnh hỗ trợ xây dựng nhãn hiệu, thương hiệu sản phẩm, chỉ dẫn địa lý, nhất là sản phẩm đặc sản, chủ lực của địa phương nhằm tạo lập, bảo tồn và nâng cao giá trị, sức cạnh tranh trên thị trường; chú trọng phát triển sản phẩm OCOP song song với xây dựng nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp áp dụng hệ thống tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGap, HACCP… cho các sản phẩm chương trình OCOP.

Thứ ba, Đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong việc xúc tiến thương mại. Khuyến khích, hỗ trợ các chủ thể tham giá các sàn thương mại điện tử, quảng bá sản phẩm trên môi trường điện tử.

Thứ tư: Tăng cường công tác giám sát sau công nhận OCOP để kiểm soát chặt chẽ chất lượng sản phẩm, vệ sinh ATTP, giữ gìn và nâng cao uy tín cũng như xây dựng thương hiệu của sản phẩm OCOP trong lòng người tiêu dùng.

Nguồn tin: Đặng Hòa Chi cục KTHT&PTNT