‘Ngòi nổ’ trong xây dựng nông thôn mới ở Ninh Bình

Bước chuyển mới của nông thôn

Với lợi thế đồng bằng ven biển, đất đai đa dạng, Ninh Bình sớm xác định cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng sinh thái, hữu cơ và ứng dụng công nghệ cao. Những phong trào thi đua như “Phát triển sản xuất gắn với cơ cấu lại ngành nông nghiệp”, “Liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị”, hay “Nông nghiệp xanh – phát triển bền vững” đã tạo hiệu ứng mạnh mẽ trong toàn tỉnh.

Thực tế cho thấy, nhiều diện tích đất kém hiệu quả đã được chuyển đổi sang trồng cây ăn quả, rau màu hữu cơ hoặc lúa giảm phát thải khí nhà kính.

Nông nghiệp công nghệ cao đem lại giá trị vượt trội cho nông dân, HTX ở Ninh Bình.

Toàn tỉnh hiện có gần 12.000 ha cánh đồng mẫu lớn, trong đó khoảng 2.000 ha đã được HTX, doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm. Trên 5.000 ha lúa và 700 ha rau màu sản xuất theo hướng hữu cơ, còn 6.000 ha lúa áp dụng quy trình giảm phát thải, góp phần bảo vệ môi trường.

Một ví dụ điển hình là HTX Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao Đồng Du (xã Bình Lục). Từ diện tích đất trồng ngô, rau màu kém hiệu quả, HTX đã mạnh dạn chuyển sang trồng nho hạ đen và nho mẫu đơn theo công nghệ Nhật Bản.

Ông Phạm Văn Đức – Giám đốc HTX cho biết: “Trên 1 ha, chúng tôi có thể đạt giá trị sản xuất hơn 1 tỷ đồng/năm, cao gấp nhiều lần so với trồng ngô, lúa. Việc đạt chứng nhận VietGAP và OCOP 3 sao đã mở ra hướng đi mới, đưa sản phẩm tiếp cận thị trường rộng lớn hơn”.

Câu chuyện của HTX Đồng Du không chỉ minh chứng cho khả năng đổi mới, sáng tạo mà còn khẳng định vai trò “đầu tàu” của HTX trong tái cơ cấu nông nghiệp, giúp nông dân nâng cao thu nhập, góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nông thôn mới bền vững.

Những trụ cột mới trong sản xuất

Trong tiến trình xây dựng nông thôn mới, HTX được ví như “cánh tay nối dài” của nông dân. Nếu trước đây bà con sản xuất manh mún, mạnh ai nấy làm thì nay, nhờ HTX, nông dân được tổ chức thành vùng nguyên liệu tập trung, áp dụng quy trình sản xuất đồng bộ và có đầu ra ổn định.

HTX chế biến nông sản Bốn Thuận (xã Hiển Khánh) là một trong những điển hình. Thành lập năm 2018, HTX quy hoạch hơn 80 ha trồng lúa chất lượng cao, áp dụng cơ giới hóa đồng bộ và ký kết hợp đồng bao tiêu với doanh nghiệp.

Ông Hoàng Văn Bốn – Chủ tịch HĐQT HTX chia sẻ: “Trước kia, bà con lo cảnh ‘được mùa mất giá’. Nay nhờ HTX, sản phẩm có đầu ra ổn định, mỗi năm chúng tôi chế biến, đưa ra thị trường 400 – 500 tấn gạo thành phẩm, doanh thu năm 2024 đạt 25 tỷ đồng”.

Điểm nhấn của Bốn Thuận là đầu tư dây chuyền chế biến hiện đại trị giá hàng chục tỷ đồng, từ hệ thống sấy, tách màu đến đóng gói khép kín. Nhờ đó, gạo Bốn Thuận đã có thương hiệu OCOP 3 sao, được phân phối tới siêu thị, cửa hàng thực phẩm sạch trong và ngoài tỉnh. Đây là bước chuyển lớn, đưa sản phẩm nông nghiệp từ “ruộng đồng” đến “siêu thị” với chất lượng đảm bảo.

Ninh Bình là một trong những điểm sáng trong xây dựng nông thôn mới trên toàn quốc.

Nếu HTX là cầu nối với nông dân thì Liên minh HTX Việt Nam cùng Liên minh HTX tỉnh lại chính là “bệ đỡ” để các HTX mạnh dạn phát triển.

Thời gian qua, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX Ninh Bình đã hỗ trợ các HTX xây dựng mô hình sản xuất theo chuỗi giá trị, tư vấn xây dựng hồ sơ OCOP, hỗ trợ máy móc kỹ thuật, quảng bá sản phẩm tại hội chợ, triển lãm trong và ngoài tỉnh.

Nhờ đó, nhiều sản phẩm OCOP của Ninh Bình đã tạo được thương hiệu riêng, trở thành đặc sản mang đậm bản sắc địa phương như: mắm tép Gia Viễn, nem chua Yên Mạc, cói Kim Sơn, rau Khánh Thành… Toàn tỉnh hiện có 209 sản phẩm OCOP, trong đó 67 sản phẩm đạt 4 sao và 6 sản phẩm tiềm năng 5 sao.

Chị Phạm Thị Hòa – Giám đốc HTX Yến sào Huân Hòa – khẳng định: “Nếu không có chương trình OCOP và sự đồng hành của Liên minh HTX các cấp, chúng tôi khó có thể nâng cấp sản phẩm, xây dựng thương hiệu. Giờ đây, HTX không chỉ bán yến thô mà còn tinh chế, đóng gói, tạo việc làm cho hơn 10 lao động địa phương”.

OCOP – động lực khởi nghiệp từ nông thôn

Cùng với những nỗ lực xây dựng nông thôn mới, chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) ở Ninh Bình khởi động từ năm 2018 với 54 sản phẩm, đến nay đã tăng gấp gần 4 lần. Các sản phẩm OCOP không chỉ phản ánh đặc trưng văn hóa nông thôn mà còn trở thành động lực để nhiều thanh niên, phụ nữ nông thôn khởi nghiệp.

Điển hình là chị Nguyễn Thị Lành – Giám đốc Công ty TNHH Bảo Sơn Foods (Kim Sơn). Từ sản phẩm trà túi lọc ban đầu, đến nay Công ty đã phát triển 12 sản phẩm đặc trưng, trong đó có 5 sản phẩm OCOP. Mỗi năm, doanh nghiệp ký hợp đồng với khoảng 10 HTX, tiêu thụ trên 100 tấn nông sản cho nông dân.

Chị Lành chia sẻ: “Sự hỗ trợ từ Liên minh HTX Việt Nam, Liên minh HTX tỉnh Ninh Bình và các chương trình OCOP giúp chúng tôi kết nối với HTX, doanh nghiệp, đồng thời có nguồn nguyên liệu ổn định, vừa tạo thêm việc làm, thu nhập cho bà con”.

Từ những mô hình điểm, phong trào thi đua sản xuất nông nghiệp ở Ninh Bình đang lan tỏa rộng khắp, góp phần quan trọng trong xây dựng nông thôn mới. Đến nay, toàn tỉnh đã có hàng trăm xã đạt chuẩn, nhiều địa phương đang phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu.

Ông Nguyễn Sinh Tiến – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh – nhận định: “Những năm gần đây, tốc độ tăng trưởng nông nghiệp luôn ổn định ở mức 3%/năm. Nông dân không còn tư duy sản xuất tự cung tự cấp, mà chuyển sang tư duy kinh tế nông nghiệp, coi thị trường là thước đo”.

Tuy nhiên, bên cạnh thành tựu, chương trình OCOP và xây dựng nông thôn mới ở Ninh Bình cũng đối diện với thách thức: năng lực chủ thể còn hạn chế, yêu cầu thị trường ngày càng cao, quảng bá và xúc tiến thương mại chưa linh hoạt.

Chính vì vậy, thời gian tới, tỉnh tiếp tục chú trọng nâng cao năng lực HTX, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, đa dạng hóa sản phẩm OCOP, gắn phát triển nông nghiệp với du lịch sinh thái – hướng đi phù hợp với tiềm năng đất Cố đô.

Từ những cánh đồng mẫu lớn, vùng nuôi thủy sản tập trung đến sản phẩm OCOP đạt chuẩn, Ninh Bình đang khẳng định hướng đi đúng trong xây dựng nông thôn mới. HTX đóng vai trò trung tâm trong tổ chức sản xuất, liên kết thị trường, còn Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh là “người đồng hành” giúp các HTX ở Ninh Bình đủ sức vươn xa.

Hành trình đã qua không chỉ làm đổi thay diện mạo nông thôn, mà còn gieo niềm tin rằng nông nghiệp – nông dân – nông thôn ở Ninh Bình sẽ tiếp tục phát triển bền vững, trở thành điểm sáng trong công cuộc xây dựng nông thôn mới của cả nước.

Nguồn tin: vnbusiness.vn (Đặng Hòa st)