Giảm nghèo bền vững: Thành quả rõ, thách thức lớn

Chia sẻ về kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc giagiảm nghèo bền vữnggiai đoạn 2021-2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, đến hết tháng 6/2025, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều của cả nước giảm còn 1,93% vào cuối năm 2024, so với mức 5,2% đầu kỳ. Bình quân mỗi năm giảm 1,03%, đạt và vượt chỉ tiêu Quốc hội, Chính phủ giao (giảm 1 – 1,5%/năm).

Tại các huyện nghèo, nơi từng là “điểm nóng” về thiếu sinh kế và hạ tầng yếu kém, tỷ lệ hộ nghèo cuối năm 2024 còn 24,86%, giảm mạnh so với 44,97% đầu kỳ, tương đương bình quân 6,7%/năm. Kết quả này cũng vượt chỉ tiêu được giao là giảm 4 – 5%/năm. Nhiều hộ dân đã vươn lên thoát nghèo, hàng nghìn công trình hạ tầng nông thôn thiết yếu được hoàn thành, góp phần cải thiện điều kiện sống tại những vùng khó khăn nhất.

Bên cạnh đó, chương trình giảm nghèo gắn bó chặt chẽ với xây dựng nông thôn mới, giúp nâng cao chất lượng đời sống ở khu vực nông thôn. Tính đến 30/6/2025, cả nước có 6.084/7.669 xã (79,3%) được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, tăng 10,6% so với cuối năm 2021, cơ bản hoàn thành mục tiêu giai đoạn. Đáng chú ý, đã có 2.567 xã (42,4%) đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, vượt mục tiêu cả giai đoạn; 745 xã (12,3%) đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, gấp gần 6 lần so với cuối năm 2021. Đây là những bước tiến quan trọng, cho thấy sự đồng bộ giữa giảm nghèo, phát triển hạ tầng và nâng cao chất lượng sống bền vững cho người dân.

Trong đó, chuyển đổi số trong giai đoạn vừa qua cũng được chú trọng, trở thành động lực mới thúc đẩy giảm nghèo bền vững. Theo ông Nguyễn Lê Bình, Phó Chánh Văn phòng quốc gia về giảm nghèo, công nghệ số giúp thu hẹp khoảng cách tiếp cận dịch vụ giữa nông thôn và thành thị, đặc biệt trong y tế, giáo dục và dịch vụ công. Các lớp học trực tuyến mở ra cơ hội học tập mới cho học sinh nghèo vùng sâu; hệ thống dữ liệu dân cư quốc gia hỗ trợ rà soát, xác định đúng đối tượng thụ hưởng. Chuyển đổi số cũng góp phần nâng cao minh bạch, kịp thời trong quản lý chính sách và phân bổ nguồn lực.

Thách thức và định hướng bền vững

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu, giảm nghèo vẫn đối diện nhiều “điểm nghẽn”. Ông Nguyễn Lê Bình thẳng thắn chỉ ra thách thức lớn nhất là nhận thức và quyết tâm thay đổi từ chính người nghèo. “Không ít hộ còn tâm lý trông chờ vào hỗ trợ, chưa mạnh dạn tìm hướng tự chủ sinh kế. Một số trường hợp sử dụng chưa hiệu quả chính sách và vốn vay, dẫn đến nguy cơ tái nghèo”, ông Nguyễn Lê Bình chia sẻ.

Ngoài ra, ông cho rằng hệ thống công nghệ thông tin phục vụ giám sát, đánh giá và quản lý dữ liệu giảm nghèo vẫn chưa đồng bộ giữa các cấp. Việc tổng hợp và phân tích dữ liệu còn chậm; công cụ rà soát hộ nghèo, cận nghèo chưa thống nhất trên toàn quốc, ảnh hưởng đến độ chính xác và kịp thời của chính sách.

Mặc dù hoạt động truyền thông về giảm nghèo đã được mở rộng trong thời gian qua, nhưng vẫn chưa thực sự tiếp cận hiệu quả tới các vùng đặc biệt khó khăn. Nội dung truyền thông nhiều khi chưa phù hợp với ngôn ngữ, văn hóa và khả năng tiếp nhận của đồng bào dân tộc thiểu số. Việc ứng dụng nền tảng số và các kênh truyền thông hiện đại còn hạn chế, dẫn đến hiệu quả lan tỏa chưa cao.

Ngoài ra, việc ban hành văn bản hướng dẫn của một số bộ, ngành và địa phương còn chậm, thậm chí có nội dung chưa phù hợp, gây lúng túng cho cơ sở trong thực hiện. Hạ tầng số và kỹ năng ứng dụng công nghệ của cán bộ cơ sở ở nhiều nơi cũng chưa đáp ứng yêu cầu.

Do đó, trong giai đoạn tới, theo ông Nguyễn Lê Bình, giải pháp trọng tâm là hoàn thiện cơ chế và nâng cao hiệu quả giám sát xã hội. Truyền thông sẽ được đẩy mạnh để chính sách đến đúng người dân, được hiểu và thực hiện hiệu quả. Cơ chế giám sát có sự tham gia của cộng đồng, bảo đảm nguồn lực đầu tư minh bạch, công bằng. Các chương trình mục tiêu quốc gia sẽ được tích hợp để tối ưu nguồn lực, tập trung vốn cho những “lõi nghèo” khó khăn nhất nhằm tạo đột phá. Chính sách mới sẽ lấy địa phương và người dân làm trung tâm, phát huy vai trò chủ thể cộng đồng.

“Giảm nghèo bền vững chỉ thành công khi người nghèo có quyết tâm thay đổi, cộng hưởng với sự hỗ trợ hiệu quả của Nhà nước và trách nhiệm từ cán bộ cơ sở. Đó là nền tảng để Việt Nam đạt mục tiêu phát triển bao trùm và công bằng xã hội trong giai đoạn tới”, ông Bình nhấn mạnh.

Nguồn tin: nongnghiepmoitruong.vn(Đặng Hòa st)