Xã có diện tích trồng chuối lớn nhất Việt Nam là một xã mới của tỉnh Đồng Nai

Tỉnh Đồng Nai (sau sáp nhập tỉnh Đồng Nai, Bình Phước) đang là tỉnh đứng đầu cả nước về diện tích trồng chuối, trong đó xã Bàu Hàm (thành lập trên cơ sở sáp nhập từ các xã: Sông Thao, Bàu Hàm, Thanh Bình và Cây Gáo của huyện Trảng Bom cũ) là địa phương đứng đầu về diện tích trồng chuối của tỉnh Đồng Nai.

Nhiều năm qua, “thủ phủ” trồng chuối của tỉnh Đồng Nai cũng như khu vực Đông Nam Bộ đã có tiếng trong trồng và xuất khẩu sản lượng chuối.

Tuy nhiên, việc phát triển bền vững trồng chuối luôn là bài toán đặt ra cho người dân và chính quyền địa phương, nhất là khi mà thị trường xuất khẩu ngày càng siết chặt về chất lượng sản phẩm.

Vùng trồng chuối lớn nhất tỉnh Đồng Nai, xã trồng chuối nhiều nhất Việt Nam

Theo Phòng Kinh tế xã Bàu Hàm, trên địa bàn xã có khoảng 5,4 ngàn hécta đất trồng chuối.

Vùng Bàu Hàm hiện nay vốn là “thủ phủ” trồng chuối của huyện Trảng Bom cũng như Đồng Nai trước đây. Thời gian gần đây, diện tích trồng chuối, nhất là chuối cấy mô trên địa bàn không ngừng gia tăng.

Nguyên nhân là trồng chuối cấy mô có nhiều lợi thế hơn so với các loại cây trồng khác, trong đó thời gian từ khi trồng đến thu hoạch nhanh, chỉ mất khoảng 8 tháng

Chuối là cây trồng chủ lực của xã Bàu Hàm, tỉnh Đồng Nai (địa bàn huyện Trảng Bom trước đây). Cả xã Bàu Hàm có 5.400ha diện tích trồng chuối tiêu xuất khẩu, là xã trồng nhiều chuối nhất tỉnh Đồng Nai, là xã có diện tích trồng chuối tiêu xuất khẩu lớn nhất Việt Nam. Ảnh: Vương Thế

Trong trường hợp loại cây này không phù hợp hoặc giá xuống quá thấp thì có thể dễ dàng chuyển sang trồng các loại cây trồng khác.

Quả chuối được xuất khẩu chủ yếu qua Trung Quốc, ASEAN và một số thị trường khác, khi được giá sẽ mang lại nguồn thu lớn cho người dân.

Trên địa bàn xã Bàu Hàm cũng đã có những mô hình, dự án cánh đồng lớn cây chuối. Huyện Trảng Bom (cũ) và xã Bàu Hàm hiện tại đã tích cực vào cuộc hỗ trợ nông dân chuyển đổi cây trồng; vận động nông dân chuyên môn hóa trong sản xuất nông nghiệp và tuân thủ quy trình sản xuất sạch; tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật trồng, chăm sóc và kiểm soát dịch bệnh…

Theo Phó trưởng Phòng Kinh tế xã Bàu Hàm Lê Huy Quang, để tạo sự thuận lợi cho việc trồng và tiêu thụ vùng nguyên liệu chuối, địa phương sẽ nỗ lực trong việc đầu tư hạ tầng, thúc đẩy sản xuất và vận chuyển nông sản; đặc biệt là kêu gọi các doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX) bắt tay cùng đầu tư vào cánh đồng lớn cây chuối.

Sơ chế, đóng gói chuối xuất khẩu tại HTX Thanh Bình, xã Bàu Hàm-xã trồng chuối tiêu xanh với diện tích lớn nhất tỉnh Đồng Nai, xã trồng chuối tiêu diện tích lớn nhất Việt Nam). Ảnh: Vương Thế

Trên địa bàn cũng đã có những đơn vị, hợp tác xã liên kết với nông dân để tạo ra vùng nguyên liệu chuối lớn.

Đơn cử như HTX Thanh Bình đã xây dựng được vùng nguyên liệu hơn 320ha nhờ liên kết với nông dân trong sản xuất. Hằng năm, HTX này xuất khẩu hơn 6 ngàn tấn chuối tươi qua các thị trường Trung Đông, ASEAN…

Giám đốc HTX Thanh Bình Lý Minh Hùng chia sẻ: Ngoài xuất khẩu trái chuối tươi, HTX đã đầu tư nhà sơ chế, chế biến và hệ thống dây chuyền thu hoạch chuối, máy chế biến nông sản khô, máy chế biến dẻo các loại nông sản, hệ thống kho lạnh để làm sản phẩm chế biến từ chuối nhằm gia tăng giá trị cho sản phẩm.

Phế liệu như: bẹ chuối, xơ, sợi chuối sấy khô được tận dụng làm nguyên liệu để sản xuất các sản phẩm tiêu dùng, sản phẩm thủ công mỹ nghệ thân thiện với môi trường, tiêu thụ tốt cả ở thị trường nội địa và xuất khẩu.

Muốn phát triển phải sản xuất bền vững

Trên thực tế, sản xuất nông nghiệp luôn bấp bênh và đối với trồng chuối cũng không ngoại lệ. Thời gian qua, trên địa bàn xã Bàu Hàm cũng có tình trạng chuối chín rộ nhưng không thể tiêu thụ được, nguyên nhân là do giá thu mua quá thấp so với vụ trước nên bà con không đủ chi phí sản xuất. Nông dân mong muốn các doanh nghiệp hỗ trợ tìm đầu ra, thu mua chuối cho bà con; đồng thời, xây dựng kế hoạch thu mua dài hạn để tránh tình trạng bị thương lái ép giá.

Cuối tháng 8-2025, xã Bàu Hàm phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường tổ chức buổi gặp gỡ nông dân trồng chuối trên địa bàn xã nhằm bàn về việc xây dựng vùng nguyên liệu tập trung, gắn với phát triển chuỗi liên kết ngành hàng chuối xuất khẩu.

Để hướng tới hợp tác chặt chẽ hơn, các doanh nghiệp bày tỏ mong muốn thời gian tới bà con nên sản xuất theo quy hoạch, đảm bảo đúng tiêu chuẩn kỹ thuật, nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm.

Đóng gói Container xuất khẩu chuối tại Hợp tác xã Nông nghiệp dịch vụ Trảng Bom (xã Bàu Hàm, tỉnh Đồng Nai). Ảnh: Vương Thế

Cụ thể, chuối cần đạt yêu cầu về mẫu mã, sạch bệnh, không bị sâu rầy, côn trùng gây hại và được thu hoạch đúng độ tuổi, đúng kích cỡ theo quy định. Đặc biệt, nông dân cần ký kết hợp đồng và cam kết trách nhiệm với sản phẩm để đảm bảo mức giá thu mua ổn định.

Xã Bàu Hàm đã tổ chức đi thực địa tại các ấp trên địa bàn nhằm khảo sát, đánh giá tình hình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm chuối tại các vùng trồng chuối đã được cấp mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói xuất khẩu. Hoạt động này nhằm giúp địa phương có cái nhìn toàn cảnh để đưa ra định hướng trong thời gian tới.

Theo ông Lý Minh Hùng, để phát triển bền vững, HTX Thanh Bình phải luôn bám sát thị trường, từ đó đề ra phương hướng hoạt động, thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu. Có như vậy mới ứng phó được với những biến động khó lường.

Đồng thời, để chủ động trong việc đáp ứng nhu cầu thị trường, doanh nghiệp, HTX cũng sẽ tìm hiểu rõ đối tác, bạn hàng để xây dựng thương hiệu của mình.

Tương tự, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Thương mại dịch vụ sản xuất Mekong (Thành phố Hồ Chí Minh) Đặng Quý Nhân nhận định: Đối với nông sản, vấn đề bảo quản rất quan trọng.

Công ty đã và đang xây dựng các mối liên kết, vùng nguyên liệu chuối ở Đồng Nai để xuất khẩu và cũng đã cố gắng để đầu tư vào khâu bảo quản ban đầu. Ngoài ra, muốn phát triển bền vững phải hướng tới sản xuất xanh, an toàn.

Tuy nhiên, đây là vấn đề chiến lược, lâu dài, nếu chỉ từng doanh nghiệp riêng lẻ thì rất khó thực hiện. Do đó, cần có sự vào cuộc đồng bộ của cả người dân và sự định hướng từ địa phương.