Chương trình OCOP nâng tầm sản phẩm dược liệu tại Nghệ An

Khi dược liệu trở thành thế mạnh mới

Nghệ An là tỉnh có diện tích tự nhiên lớn nhất cả nước, trải dài từ biển đến miền núi cao, tạo nên sự đa dạng sinh thái phong phú. Khí hậu phân hóa theo độ cao, đất đai đa dạng từ feralit miền núi đến phù sa đồng bằng giúp cây dược liệu phát triển mạnh. Một số loài khi trồng tại Nghệ An cho dược chất cao hơn vùng khác, tạo lợi thế cạnh tranh tự nhiên. Đặc biệt, Nghệ An còn lưu giữ kho tri thức bản địa phong phú từ đồng bào dân tộc Thái, Khơ Mú, Mông… trong việc sử dụng cây thuốc. Những bài thuốc dân gian này khi được nghiên cứu và chuẩn hóa khoa học đã trở thành nền tảng quý giá để phát triển sản phẩm dược liệu.

Theo kết quả điều tra của ngành nông nghiệp và y tế, Nghệ An có hàng trăm loài cây dược liệu quý phân bố rải rác ở các địa phương miền núi và trung du Có thể kể đến các loại như: Giảo cổ lam, Cà gai leo, Chè hoa vàng, Nghệ vàng, nghệ đen, Đinh lăng…

Vùng dược liệu của Công ty Dược liệu Pù Mát

Chương trình OCOP, đòn bẩy giúp dược liệu bứt phá

Chương trình OCOP tỉnh Nghệ An đã khơi dậy được tiềm năng, thế mạnh của các địa phương về sản phẩm đặc sản, ngành nghề nông thôn gắn với lợi thế về điều kiện sản xuất, vùng nguyên liệu và văn hóa truyền thống để gia tăng giá trị sản phẩm OCOP. Thông qua chương trình đã hình thành được một số liên kết theo chuỗi giá trị khép kín, đặc biệt gắn với vai trò của các hợp tác xã, doanh nghiệp vừa và nhỏ. Danh mục các sản phẩm OCOP ngày càng đa dạng, phong phú, có chất lượng tốt và truy xuất được nguồn gốc.

Theo thống kê của Chi cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn hiện nay có 56 sản phẩm OCOP được sản xuất từ dược liệu chiếm 8% tổng số sản phẩm OCOP 3 sao trở lên, trong đó có 9 sản phẩm OCOP 4 sao chiếm 20,5% tổng số sản phẩm OCOP 4 sao của cả tỉnh, với nhiều sản phẩm nổi bật như: Cao cà gai leo, Cao dây thìa canh, Viên hoàn Cà gai leo, Cao dạ dày của Công ty Cổ phẩn Dược liệu Pù Mát; Đông trùng hạ thảo ATC, Bào tử nấm linh chi ATC, Nhóm sản phẩm trà ATC của Công ty cổ phần đầu tư và Sản xuất ATC…

Sản phẩm OCOP của Công ty Dược liệu Pù Mát

Hiện nay, mỗi năm Công ty cổ phần Dược liệu Pù Mát trồng và thu mua khoảng 400 tấn nguyên liệu để sản xuất các sản phẩm trà túi lọc, trà hòa tan, viên hoàn, cao dược liệu… Nhiều sản phẩm đã trở thành sản phẩm OCOP tiêu biểu của tỉnh Nghệ An. Theo Giám đốc Công ty cổ phần Dược liệu Pù Mát Phan Xuân Diện, dược liệu là cây trồng đang mở ra nhiều triển vọng trong sản xuất nông nghiệp cho người dân khu vực vùng đệm Vườn Quốc gia Pù Mát. Công ty định hướng các hộ dân trồng cây gì, quy trình kỹ thuật trong quá trình trồng và đảm nhận bao tiêu đầu ra cho người dân.

Chương trình OCOP đã khuyến khích chế biến, chế biến sâu thay vì bán nguyên liệu thô. Nhờ đó, từ một cây dược liệu có thể tạo ra nhiều dòng sản phẩm: trà túi lọc, cao, tinh dầu, mỹ phẩm… Giá trị gia tăng cao gấp nhiều lần so với bán thô. Trước đây, nhiều hộ dân trồng dược liệu manh mún, thu hái tự nhiên, phơi sấy thủ công nên chất lượng không đồng đều. Khi tham gia OCOP, các chủ thể được hướng dẫn sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ, áp dụng công nghệ sấy lạnh, chiết xuất, đóng gói hiện đại. Nhiều sản phẩm mẫu mã đẹp, tinh xảo, độc đáo, phát huy được lợi thế tài nguyên bản địa, văn hóa truyền thống với ứng dụng khoa học công nghệ, ngày càng được nhiều khách hàng tin dùng và đánh giá cao về chất lượng, từng bước khẳng định giá trị và uy tín trên thị trường, tăng trưởng về doanh thu….

Sản phẩm của Hợp tác xã dược liệu Nghĩa Đàn

Bên cạnh những lợi thế và thành tựu đạt được thì việc phát triên các sản phẩm từ dược liệu trên địa bàn tỉnh Nghệ An cũng đang gặp nhiều thách thức như: Vùng nguyên liệu tập trung tập trung chưa nhiều, sản xuất phân tán nên khó áp dụng khoa học công; Sản phẩm dược liệu từ nhiều tỉnh khác, đặc biệt các thương hiệu lớn, tạo áp lực cạnh tranh; một số sản phẩm chưa đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ, chưa xây dựng được thương hiệu bền vững.

Giải pháp nâng tầm sản phẩm dược liệu OCOP Nghệ An

Đề các sản phẩm dược liệu phát triển bền vũng, tỉnh Nghệ An tiếp tục hỗ trợ, khuyến khích các chủ thể OCOP phát triển vùng nguyên liệu tập trung, gắn với tiêu chuẩn hữu cơ, VietGAP, GlobalGAP; đầu tư chế biến sâu, ứng dụng công nghệ cao, kết hợp với nghiên cứu khoa học; tăng cường xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm tại hội chợ, triển lãm, kết nối với siêu thị, thương mại điện tử; xây dựng thương hiệu mạnh gắn với chỉ dẫn địa lý, thương hiệu tập thể cho sản phẩm dược liệu đặc trưng; phát triển du lịch trải nghiệm dược liệu, gắn sản phẩm với du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái miền núi.

Chương trình OCOP đã và đang trở thành bệ phóng để sản phẩm dược liệu Nghệ An vươn xa. Từ những cây thuốc dân gian giản dị, nay đã trở thành hàng hóa chất lượng cao, được chuẩn hóa, thương mại hóa, góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân, bảo tồn tri thức bản địa và xây dựng nông thôn mới.

Trong tương lai, với sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền, doanh nghiệp và người dân, sản phẩm dược liệu OCOP Nghệ An hoàn toàn có thể khẳng định thương hiệu quốc gia và vươn ra thị trường quốc tế, mang lại lợi ích kép cả về kinh tế và sức khỏe cộng đồng./.

Nguồn tin: Đặng Hòa