Độc đáo làng nghề làm bánh cà Hưng Tân – Hưng Nguyên – Nghệ An

Độc đáo làng nghề làm bánh cà Hưng Tân – Hưng Nguyên – Nghệ An

Khi thời tiết chuyển mùa sang thu cũng là lúc người dân làng Nam, xã Hưng Tân, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An hối hả bước vào vụ bánh cà. Về làng Nam những ngày này không khó để bắt gặp cảnh tượng nhà nhà làm bánh, người người làm bánh. Trong không gian yên bình của một làng quê nông thôn mới đẹp, tiếng cười nói rộn rã và những âm thanh quen thuộc của máy móc làm nghề vang lên báo hiệu một mùa bánh bội thu lại về khiến bất kỳ ai ghé qua đều cảm thấy phấn chấn.

 Thức quà ngon từ thiên nhiên và những bí quyết làm nghề độc đáo

Không biết bánh cà có tự bao giờ, chỉ biết trong tâm trí của những người cao tuổi làng Nam, tuổi thơ của họ đã gắn liền với thức quà dân giã có hình dáng tròn nhỏ xinh như quả cà, màu vàng ươm bắt mắt và hương vị giòn tan, béo bùi, thơm ngon khó cưỡng.

Theo chân chị Nguyễn Thị Hải Yến, chúng tôi“mục kích”cơ sở sản xuất bánh cà Hoài Dụng – Làng Nam, một trong những hộ làm bánh cà lâu đời của xã Hưng Tân. Được tận mắt chứng kiến quy trình làm bánh cà cũng như sự tận tâm, tỷ mỉ trong từng công đoạn mới hiểu vì sao thương hiệu bánh cà Làng Nam lại được nhiều người yêu thích đến thế.

Từ những nguyên liệu quen thuộc, dân giã chắt chiutrên chính mảnh đất Hưng Tân màu mỡ như gạonếp ta, trứng gà cỏ, gừng và đường cát, những người làm nghề làng Nam đã tạo nên những viên “bi ve” hấp dẫn, gây nghiện thực khách bằng những kỹ thuật gia truyền lâu đời độc đáo.

Chị Yến chia sẻ, để bánh ngon đầu tiên phải nằm ở khâu tuyển chọn nguyên liệu và kỹ thuật pha chế. Nếp được chọn phải là nếp ta có độ dẻo cần thiết được xay mịn. Người dân không dùng nếp thái vì bánh làm ra thường bị khô, cứng. Gừng xay nhuyễn lọc lấy nước cốt. 1 cân nếp xay sẽ trộn với 12- 13 quả trứng gà cùng với nước gừngtheo tỷ lệ phù hợp.Dưới bàn tay cần mẫn, kiên trì của người thợ, hỗn hợpđược nhào nặn cho đến khi đạt được độ dai dẻo nhất định, không quá khô và cũng không quá ướt, có màu vàng ươm đều đẹp mắt.

Hỗn hợp sau đó được tách và vo thành những hạt tròn nhỏ như hòn bi ve, hạt nào hạt nấy đều tăm tắp, có đường kính tầm 1 cm và đem rán bằng dầu thực vật. “Khi rán phải điều chỉnh lửa phù hợp. Bằng cảm thụ tinh tế, người thợ phải biết lúc nào bánh đã chín đạt tiêu chuẩn. Tránh trường hợp lấy ra quá sớm bánh sẽ bị mềm, lấy ra muộn thì bánh sẽ bị khét.” Chị Yến nói thêm.

Khâu cuối cùng là ngào với đường kính trắng. Bỏ nhiều đường hay ít đường sẽ tùy theo khẩu vị từng người.

Thành phẩm nhận được là những viên bi cà khoác lên mình màu vàng rộm của trứng pha trộnsự dẻo thơm của nếp và điểm trắng bởi những hạt đường trông vô cùngbắt mắt. Đưa hạt cà vào miệng, người ăn cảm nhận được sự giòn tan, ngọt nhẹ nơi đầu lưỡi, mùi thơm của gừng ấm nồng thoang thoảng. Một hạt, hai hạt, ba hạt,… cứ thế ăn rồi cứ muốn ăn nữa, ăn mãi chẳng muốn dừng. Nhiều người thường đùa rằng “Bi cà gây nghiện, nếu không muốn nghiện đừng ăn”

Điều đặc biệt là bánh cà được làm hoàn toàn bằng nguyên liệu tự nhiên, không sử dụng chất bảo quản, chất tạo màu hay bột nở, cực kỳlành tính và an toàn cho người tiêu dùng.

Bánh có ba loại cho mọi người lựa chọn: Loại không đường, loại ít đường và loại nhiều đường. Người dân làng Nam vẫn thường bảo nhau: Trong những ngày thời tiết se lạnh, mời nhau cắn chút hạt cà giòn rụm, nhâm nhi cùng tách trà thơm buổi sáng để gắn kết tình làng nghĩa xóm. Cảm giác đó vô cùng thi vị, khó quên.

Quanh năm làm bánh cà

Chị Yến kể rằng ngày xưa bánh chỉ được làm vào dịp Tết để thưởng thức hoặc làm để tặng quà cho ai đó trong những dịp thật đặc biệt. Con em làng Nam về thăm quê khi đi nhất định sẽ mang theo những gói bánh cà làm quà tặng đối tác, người thân, bạn bè. Vị béo bùi, giòn tan, ngọt nhẹ và ấm nồng của những viên bi cà chinh phục cả những vị khách khó tính nhất. Dần dần tiếng lành đồn xa, bánh được nhiều người ưa chuộng tìm đến đặt mua. Thương hiệu bánh cà làng Nam cũng nhờ thế mà vươn rộng và có chỗ đứng vững chắc trên thị trường, tạo đầu ra ổn định cho sản phẩm. Vì vậy hiện nay bánh được làm quanh năm nhưng chính vụ vẫn rơi vào khoảng tháng 8 âm lịch đến hết tháng 12 âm lịch. Đặc biệt là những ngày cận Tết, người dân phảitất bật chạy đua với thời gian, làm ngày làm đêm mới đủ hàng để cung ứng cho thị trường Tết.

Theo ông Hoàng Văn Âu – xóm trưởng xóm Làng Nam: Làng có khoảng 250 hộ thì 80% hộ dân làm bánh cà. Tuy nhiên làm chuyên nghiệp và quy mô lớn thì có khoảng 80 hộ với 150 lao động làm thường xuyên gắn bó với nghề làm bánh cà từ nhiều năm nay.

Mỗi năm làng Nam cung cấp hàng trăm tấn bánh cà cho thị trường Nghệ An, Hà Tĩnh, Hà Nội, Sài Gòn và một số tỉnh thành khác. Với giá bán sỉ từ 100.000 đến 120.000 đồng/cân mang về doanh thu hàng hàng trăm triệu đồng. Nghề làm bánh nở rộ đãtạo công ăn việc làm ổn định, nâng cao thu nhập, xóa đói giảm nghèo cho người dân. Ông Âu cho biết, thu nhập từ nghề có thểđạt mức 5 triệu đồng/tháng, thậm chí là 10-12 triệu đồng/tháng vào những dịp đắt hàng như Tết nguyên đán.

Danh hiệu Làng nghề và sản phẩm Occop 3 sao

Để nâng cao năng suất lao động, hiện nay nhiều hộ làm bánh đã áp dụng máy móc công nghệ vào quá trình sản xuất. “ Trước đây tất cả các công đoạn đều phải làm thủ công nên rất vất vả. Đặc biệt là công đoạn tạo viên. Vào vụ chính phải huy động đến 5 lao động nhưng mỗi ngày cũng chỉ làm được tầm 10 kg bột. Từ khi gia đình sắm máy vắt hạt mỗi ngày hai vợ chồng tôicũng có thể làm được 25-30 kg bột”. Anh Phan Xuân Nhuy – Làng Nam, Hưng Tân hồ hởi chia sẻ.

Tuy nhiên theo kinh nghiệm của những người làm bánh lâu năm, công đoạn nhồi bánh vẫn cần làm thủ công mới tạo được độ tơi xốp và giòn tan cho bánh như mong muốn.

Bên cạnh nguyên liệu sạch, kỹ thuật làm bánh độc đáo, sự tỉ mỉ của người thợ, việc ứng dụng máy móc vào sản xuất tăng năng suất lao động đã đưa quy mô làng nghề ngày càng rộng lớn và chuyên nghiệp hơn. Bánh làm ra đến đâu được tiêu thụ đến đấy, không có hàng dư. “Vào dịp Tết nguyên đán, mỗi ngày gia đình tôi làm 25-30 kg bột cũng không đủ bán”. Chị Đinh Thị Lý, một hộ làm bánh khác nói.

Ngày 27/12/2020, Làng Nam vinh dự được UBND tỉnh Nghệ An trao bằng công nhận là làng nghề sản xuất bánh truyền thống. Hiện sản phẩm đang được trình UBND tỉnh phê duyệt sản phẩm Occop chất lượng 3 sao. Những thành quả đạt được đã mở ra nhiều cơ hội, chắp cánh cho bánh cà làng Nam bay xa khắp mọi miền Tổ quốc.

Trong bối cảnh thị trường xuất hiện tràn lan hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ và đặc biệt là những mặt hang sử dụng các chất cấm gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng, bánh cà làng Nam trở thành thức quà thiên nhiên quý giá, bổ dưỡng được nhiều khách hàng thông thái yêu thích lựa chọn. Người dân không ai bảo ai đều đặt chữ tâm của người làm bánh lên hàng đầu, không ngừng nâng cao chất lượng và mẫu mã sản phẩm để không phụ sự tin tưởng của khách hàng. Trong tiềm thức của họ, nghề làm bánh không chỉ là “cần” kiếm cơm gạo mà còn là sự tự hào và niềm kiêu khi giữ lửa thành công nghề truyền thống của cha ông.

Tuyết Trinh – Văn phòng điều phối nông thôn mới Nghệ An